Wat gebeurde er boven Lockerbie?

De Lockerbie-aanslag werd 25 jaar geleden gepleegd. Wat gebeurde er precies op 21 december 1988?

Pan Am-vlucht 103 was onderweg van Frankfurt naar New York. De Boeing 747 met 259 mensen aan boord maakte een geplande tussenlanding in Londen.

Aan het begin van de avond vertrok het vliegtuig weer, voor het tweede deel van de reis naar Amerika. Even na 19.00 uur lokale tijd was er een grote explosie in het bagageruim.

De ontploffing liet een gapend gat achter in de romp. Het toestel werd onbestuurbaar doordat de stuurkabels waren vernield.

Neerstorten

Het vliegtuig vloog op dat moment op een hoogte van zo'n 10 kilometer. Door het grote drukverschil tussen het toestel en de buitenlucht en de kracht van de explosie begon de Boeing uit elkaar te vallen.

Binnen drie seconden na de explosie werd de neus van het toestel geblazen. Het vliegtuig stortte neer en alle inzittenden kwamen om het leven.

Lockerbie

Een brandende vleugel vol met kerosine kwam met een snelheid van ruim 800 kilometer per uur terecht in een woonwijk van het Schotse plaatsje Lockerbie. Verschillende huizen werden verwoest en er bleef een brandende krater van bijna 50 meter achter.

Elf mensen kwamen in de wijk om het leven. In totaal kwamen bij de aanslag 270 mensen om het leven.

Bom

Uit Brits onderzoek blijkt dat de explosie werd veroorzaakt door een semtexbom die verstopt was in een koffer.

Het was lange tijd niet duidelijk wie de aanslag had gepleegd. Aanvankelijk werd gedacht dat Iran erachter zat. Het land zou wraak hebben willen nemen voor een incident eerder dat jaar, waarbij de VS een Iraans burgervliegtuig had neergeschoten en 290 mensen waren omgekomen.

Later kwamen er sterke aanwijzingen dat Libië betrokken was bij de aanslag. Twee agenten van de Libische geheime dienst zouden hebben geregeld dat de bomkoffer in Frankfurt aan boord kwam.

Verdachten

Libië weigerde om de twee, Abdel Basset al-Megrahi en Al-Amin Khalifa Fhima, uit te leveren. De VN-Veiligheidsraad veroordeelde die houding en stelde in 1992 en 1993 sancties in.

Uiteindelijk volgde in 1998 een akkoord. Libië zou de verdachten uitleveren en de rechtszaak zou naar Schots recht plaatsvinden op een neutrale plek. Nederland bood een militair terrein aan bij Soesterberg, Kamp Zeist.

De rechtszaak begon in 2000, ruim elf jaar na de aanslag. Een jaar later werd Megrahi veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Khalifa Fhima werd vrijgesproken.

Megrahi

Megrahi werd overgebracht naar Schotland, waar hij zijn straf uit zou zitten. In 2009 werd hij vrijgelaten uit de gevangenis, omdat hij terminaal ziek was en nog maar een paar maanden te leven had.

De dader van de aanslag ging naar Libië. Daar bleek dat hij niet een paar maanden, maar nog een paar jaar te leven had. De Schotse arts die hem had onderzocht voor zijn vrijlating, had een fout gemaakt.

Uiteindelijk overleed Megrahi, als enige veroordeelde dader, in mei vorig jaar op 60-jarige leeftijd.