"Titanic-champagne rook nog prima"

Door redacteur Lambert Teuwissen

Parfumflesjes die na een eeuw nog vaag naar hun inhoud ruiken. De telegraafpaal waarmee eerste officier Murdoch (te laat) het bevel 'hard naar stuurboord' gaf. Champagneflessen met de inhoud er nog in. Vanaf morgen zijn honderden objecten van het gedoemde stoomschip Titanic te zien in de Amsterdam Expo.

"Bij wijnflessen schoot de kurk door de enorme druk naar binnen, maar bij de champagneflessen gebeurde dat niet, door de tegendruk in de fles", legt Paul Nargeolet uit. "Toen we de fles aan de oppervlakte openden, kon je de champagne nog ruiken. Het smaakte naar zeewater, maar je rook de champagne."

Fransman Nargeolet leidde zes van de acht expedities naar het wrak, waarbij 5849 voorwerpen werden opgedoken. Zelf dook hij meer dan dertig keer naar de Titanic, die op bijna 4 kilometer diepte ligt. "Eigenlijk was dat niet mijn taak als expeditieleider, maar ik zei ze: als ik niet mag duiken, ga ik niet mee."

Cherubijntje

Een bronzen voetstuk van een engeltje is een van de favoriete stukken van Nargeolet in de tentoonstelling. "Het zag er niet uit, het was vreselijk smerig. Maar toen we het onderzochten, bleek het afkomstig uit de centrale trap van het schip."

"Die trap speelt in alle boeken en films over de Titanic een rol. Toen het schip zonk, is de trap met veel geweld door de dakkoepel geblazen. Alle onderdelen raakten daardoor verspreid. Het beroemde cherubijntje hebben we niet teruggevonden, maar dit voetstuk wel."

Deukje

Ondanks dat geweld is er opmerkelijk veel betrekkelijk ongeschonden opgedoken. Een aardewerken tandpastabakje, inclusief inhoud. Een botervloot met slechts een barstje. Intacte gratineerschaaltjes die in rijen op de zeebodem achterbleven toen de servieskast verteerde.

Een van de enorme scheepsfluiten (110 kilo) overleefde het geweld met slechts een deukje. "Er is iets tegenaan geslagen toen de schoorsteen instortte, maar verder is hij nog ongeschonden. We hebben er een keer lucht doorheen geblazen en dat ging prima. Dan hoor je dus hoe de Titanic klonk."

Leesbaar

Zelfs papiergeld en ansichtkaarten konden overleven, als ze maar beschermd opgeborgen zaten in leren tassen of portefeuilles. Was dat het geval, dan is zelfs de tekst vaak nog prima te lezen.

"Onze conservatoren verrichten wonderen", zegt Nargeolet over het monnikenwerk. "Wel moeten bijvoorbeeld boekenpagina's één voor één worden behandeld. Toen ik met een woordenboek naar boven kwam, verzuchtten ze 'niet nog een'."

De vondsten leveren soms ook nieuwe verhalen op. "In een documentaire lieten we eens een koffer zien van passagier Howard Irwin. Zijn familie belde toen en zei dat hij op de avond voor vertrek geronseld was en op een ander schip terechtkwam. Zijn reisgenoot nam de koffer mee aan boord, omdat hij dacht dat Irwin verlaat was. Hij kwam om, maar Irwin overleefde."

Geluk

Ook bij het doorzoeken van het wrak is een beetje geluk nodig. "Met de onderzeeër kunnen we bijna overal komen, maar je zicht is beperkt. Het is als 's avonds rijden in je auto met je stadslichten aan. Je kan goed vooruit kijken, maar opzij zie je niets. Als iets 5 meter naast je ligt, zie je het al niet meer."

"Je speurt een beetje op goed geluk in de hoop iets moois te vinden of gaat op zoek naar iets dat je de vorige keer gezien hebt. In 2010 hebben we een gedetailleerde kaart gemaakt, die zijn we nu aan het naspeuren."

Nargeolet heeft zijn oog al laten vallen op een bijzonder wrakstuk. "Ik zou nog wel een van de boilers die uit het wrak zijn geslingerd willen bergen. Die zijn heel imposant, maar omdat ze 60 ton zwaar zijn, hadden we daar de apparatuur nog niet voor. Ik ben er klaar voor, maar het blijft een kwestie van geld."

De tentoonstelling is te zien tot 11 mei 2014.