Overzicht fraude in de wetenschap
Opnieuw een geval van fraude in de wetenschap. Oud-hoogleraar Mart Bax van de Vrije Universiteit in Amsterdam heeft zich zo'n twintig jaar lang schuldig gemaakt aan ernstig wetenschappelijk wangedrag, valsheid in geschrifte en zelfplagiaat. Hij is niet de enige wetenschapper die de regels aan zijn laars lapt. Hieronder een overzicht van de bekendste gevallen van de afgelopen twee jaar.
De Universiteit Tilburg zet in september 2011 hoogleraar Diederik Stapel op non-actief. Hij heeft in publicaties gebruikgemaakt van vervalste gegevens. Drie commissies onderzoeken zijn werkwijze en komen tot de conclusie dat hij met zeker 55 artikelen en tien hoofdstukken in boeken heeft gefraudeerd. Het is het omvangrijkste geval van wetenschapsfraude. Stapel, die in Tilburg werkte als hoogleraar cognitieve sociale psychologie, treft in juni 2013 een schikking met justitie. Hij gaat akkoord met een werkstraf van 120 uur voor fraude. Daarnaast ziet hij af van het recht op een aantal uitkeringen, wat neerkomt op zo'n 1,5 jaarsalaris.
Een senior-onderzoeker bij het Universitair Medisch Centrum St. Radboud in Nijmegen neemt in november 2011 ontslag nadat aan het licht is gekomen dat zijn onderzoeksgegevens oncontroleerbaar zijn en dat hij bij het verzamelen ervan mogelijk onjuist heeft gehandeld. De onderzoeker, wiens naam nooit is bekengemaakt, deed onderzoek naar pijnbeleving bij patiënten.
Internist en vasculair geneeskundige Don Poldermans wordt in november 2011 op staande voet ontslagen door de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hij heeft gerommeld met gegevens van patiënten. Eén op de drie patiënten die in zijn studies worden genoemd, zijn niet eens in het Erasmus geopereerd, meldt een onderzoekscommissie. Poldermans stond bekend als een grootheid op het gebied van onderzoek naar hart- en vaatziekten. Hij publiceerde meer dan 500 artikelen.
Dirk Smeesters, hoogleraar consumentengedrag van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, gaat in juni 2012 weg omdat hij gesjoemeld heeft met onderzoeksgegevens. Hij publiceert twee artikelen met onwaarschijnlijke resultaten, waarvan de data niet meer beschikbaar zijn voor controle. Het gaat om artikelen over de effecten van kleur op het menselijk gedrag.
Een Belgische professor die in maart 2013 in eigen land op staande voet is ontslagen wegens fraude, blijkt als gastmedewerker verbonden te zijn geweest aan de Universiteit Leiden. De biomedicus deed met dierproeven onderzoek naar epilepsie. Toen de gewenste resultaten uitbleven, verzon hij resultaten.
Het Leids Universitair Medisch Centrum ontslaat in augustus 2013 een Belgische laboratoriumonderzoekster. De vrouw zou een test hebben ontwikkeld waarbij specifieke antistoffen bij patiënten met reumatoïde artritis kon worden aangetoond. Na onderzoek blijkt dat ze 's avonds en 's nachts monsters manipuleerde om de gewenste uitslagen te krijgen. Ze bekent en accepteert haar ontslag. Het LUMC trekt twee wetenschappelijke publicaties van de vrouw terug. Haar naam is niet bekendgemaakt.