VU: fraude-affaire Bax treurig

De Vrije Universiteit in Amsterdam noemt het vernietigende rapport over de oud-hoogleraar politieke antropologie Mart Bax "een treurige uitslag".

Rector magnificus Van der Duyn Schouten geeft toe dat ook zijn universiteit zaken te verwijten vallen.

Verzonnen

Uit een onderzoeksrapport blijkt dat Bax zich zeker twintig jaar lang heeft schuldig gemaakt aan wetenschappelijk wangedrag. Zo zoog hij prijzen en nevenfuncties uit zijn duim en bleek een groot deel van zijn publicatielijst uit verzonnen artikelen te bestaan.

De kwalijkste misstap van Bax, die in 2002 met emeritaat ging, vindt de VU-rector het onderzoek over een Bosnisch bedevaartsoord. Bax schreef dat daar in 1992 bij geweld 140 doden waren gevallen, maar gaf later toe dat hij zich had gebaseerd op één bron, die onbetrouwbaar bleek.

'Erg veel ruimte'

De onderzoekscommissie heeft ook kritiek op de VU. Bax kon jarenlang zijn gang gaan zonder dat iemand hem terugfloot. Van der Duyn Schouten wijt dat aan de toenmalige cultuur, waarin controle ontbrak. "Er zijn behoorlijke fouten gemaakt", zegt hij.

De rector magnificus acht de kans "miniem" dat zich tegenwoordig nog een dergelijk groot fraudegeval voordoet. "Dit gebeurde in een tijd waarin aan individuele hoogleraren erg veel ruimte werd gegeven om hun eigen koninkrijk in te richten", zegt hij. "Tegenwoordig is dat anders."

Traag

Van der Duyn Schouten geeft toe dat de VU na de eerste signalen van misstanden traag heeft gereageerd. Dat komt doordat de universiteit nog geen vaste commissie voor dit soort gevallen had, zegt hij. Het samenstellen van de onderzoekscommissie voor de kwestie-Bax duurde maanden.

Gerechtelijke stappen tegen Bax komen er niet, omdat hij al elf jaar uit dienst is. "Bovendien: met de publicatie van dit rapport krijgt zijn reputatie een zodanige knauw dat hij voor de rest van zijn leven daardoor getekend is", zegt Van der Duyn Schouten.