'Verder snoeien is spelen met vuur'

Door correspondent Tijn Sadée, in Brussel

In Brussel begint vandaag de Europese top waar regeringsleiders zich buigen over de verbouwing van Europa. Alles moet anders, als het aan de voorzitter van de Europese Raad, Herman van Rompuy, ligt.

Maar niet al zijn voorstellen vallen in goede aarde. De top moet nog beginnen, maar Van Rompuy kreeg de afgelopen dagen al de wind van voren.

Als Europees raadspresident is het zijn taak om de vergaderingen van regeringsleiders voor te bereiden en om de bouwstenen te leveren voor een crisisbestendig nieuw Europa. Maar nadat zijn voorstellen vorige week waren uitgelekt, ging in sommige Europese hoofdsteden het licht al op rood.

'Begrotingscapaciteit'

"Hebben we helemaal niet nodig", reageerde het demissionair kabinet van Mark Rutte op Van Rompuys voorstel om naast de bestaande begroting voor alle 27 EU-landen ook een speciale begroting voor de 17 eurolanden op te richten.

Deze zogeheten 'begrotingscapaciteit' zou moeten dienen om een land in problemen tijdelijk bij te staan. Maar volgens Nederland gaat daar een verkeerd signaal van uit. Landen zijn met dit vangnet minder geneigd om hun begrotingstekort of andere problemen eerst zélf aan te pakken.

En zo heeft Van Rompuy meer voorstellen die tot discussie zullen leiden:

een Europese minister van Financiënnog strengere afspraken over het naleven van begrotingsdisciplineeen grotere rol van het Europees parlement

"Van gedachten wisselen"

In Van Rompuys visie heeft Europa slechts toekomst als een hechte economische en politieke unie, waar Den Haag en andere hoofdsteden bereid zijn veel van hun soevereiniteit af te dragen aan Brussel. En dat ligt gevoelig, geven Brusselse diplomaten toe: "Het wordt dan ook een top waar regeringsleiders slechts van gedachten wisselen".

Pas op de Europese top in december worden knopen doorgehakt. Verwacht wordt dat de leiders zich wél concreet zullen uitspreken over strenger bankentoezicht. En ook de verdere aanpak van de problemen in Griekenland en Spanje -hoewel niet officieel op de agenda- zal worden besproken.

"Geef die landen wat meer tijd om orde op zaken te stellen", luidt de boodschap die het Internationaal Monetair Fonds de Europese leiders de afgelopen weken meegaf.

"Volledig klem"

Toch blijft het motto van Nederland en andere rijke Noord-Europese landen: doorgaan met bezuinigen, want door hard te snoeien gaat Europa vanzelf weer bloeien. "Maar met dit beleid rijdt Europa zich volledig klem", zegt Hannes Swoboda, de leider van de Europese sociaaldemocraten in het Europees parlement.

Hij hoopt dat de koers tijdens deze top wordt verlegd. Swoboda: "Het is onhoudbaar. Steeds meer burgers keren zich af van dit Europa van de keiharde aanpak."

Paul De Grauwe

Swoboda krijgt bijval van de Leuvense professor Paul De Grauwe, als topeconoom verbonden aan de London School of Economics. "Landen in recessie dwingen om hun begroting in evenwicht te brengen, is gewoon kansloos", zegt De Grauwe.

Precies een jaar geleden, aan de vooravond van een Europese top, zei De Grauwe tegen de NOS: "We staan aan de rand van de afgrond".

Funest

Nu is De Grauwe optimistischer. "De Europese Centrale Bank treedt eindelijk op als het nodig is, precies zoals het hoort in een echte muntunie. En de betere begrotingsafspraken brengen stabiliteit in de eurozone."

Maar té veel bezuinigingsdrift is volgens De Grauwe spelen met vuur. "Toegeven dat die aanpak niet werkt, is een taboe in landen als Nederland, Finland en Duitsland. Daar leeft het idee: die Zuid-Europeanen hebben gezondigd, die moeten worden gestraft. Maar dat werkt averechts."

De Grauwe vreest dat in Zuid-Europa de weerzin tegen de euro alleen maar toeneemt. "Dan riskeer je in die landen sociaal-politieke revoluties waar je geen controle meer over hebt."