Econoom Bofinger wil de euro 2.0
Door verslaggever Peter van den Meerschaut
De eurocrisis vraagt om radicale ingrepen in de manier waarop tot nu toe de zeventien eurolanden met hun munt zijn omgegaan. De Europese Centrale Bank moet de komende maanden nadrukkelijker op de financiële markten opereren en politici moeten een keus maken voor euro 2.0 of voor het verlaten van de muntunie.
De Duitse econoom Peter Bofinger (57) schetste afgelopen week zijn visie op de crisis en gaf een grove schets van zijn oplossing: euro 2.0. Want wat hem betreft is uit de muntunie stappen geen optie voor zijn land (en ook niet voor Nederland, zo liet hij en passant weten).
Bofinger is één van de belangrijkste economen van Duitsland. Samen met vier anderen zit hij in de raad van wijzen, een adviesgroep die bondskanselier Merkel adviseert over economisch beleid. Bofinger heeft ten opzichte van de andere vier vaak een wat afwijkende mening.
Noord en Zuid
Hij staat ontspannen voor de zaal in café restaurant Dauphine in Amsterdam en legt in heldere bewoordingen het ontstaan van de eurocrisis in een paar zinnen uit. De eurocrisis is volgens hem niet alleen de schuld van de zuidelijke lidstaten van de EU.
Al jaren geleden hadden alarmbellen moeten afgaan bij de Europese Centrale Bank toen maand na maand groeicijfers van Griekenland tegenvielen, nationale schulden in andere landen opliepen en Spanje maar bleef investeren in de bouw zonder dat er een huis werd verkocht.
De ECB en Europese politici waren afwezig. Ook de financiële markten hebben te lang de schuldenpositie van de zuidelijke eurolanden genegeerd. Zij hadden moeten inzien dat lening na lening verstrekken om grote gaten te dichten niet lang houdbaar zou zijn. Zij hielden vast aan de illusie dat landen niet failliet kunnen gaan.
Andere rol ECB
Volgens Bofinger moet de ECB de komende maanden slechte leningen van Spanje, Italië en Portugal opkopen. Laat de ECB maar even flink ingrijpen in de obligatiemarkt. De rol van toezichthouder op de inflatie in Europa is volgens de Duitse econoom veel te beperkt.
De ECB moet nu handelen om de markten te laten zien dat de eurozone één geheel is. Uit het één volgt volgens Bofinger logisch het ander: euro 2.0.
Euro 2.0
Gebaseerd op drie peilers pleit Bofinger voor een doorstart van de munt. De komende maanden moeten politici overeenkomen dat vanuit een centraal instituut overheidsschulden worden opgekocht. Daar betalen alle eurolanden aan mee.
Vanuit de EU wordt een toezichtorgaan opgericht dat de begrotingen van de zeventien eurolanden controleert. Vanuit het toezicht kunnen ook sancties worden opgelegd aan landen die zich niet aan de begrotingsregels houden. Een tijdelijke belastingheffing bijvoorbeeld als doelstellingen niet gehaald worden.
Tot slot pleit Bofinger voor een bankenunie. Alle Europese banken komen onder één toezichthouder. Met de verkiezingen in het vooruitzicht gooit Peter Bofinger de knuppel in het hoenderhok. Volgens hem moet dit euro 2.0 plan van hem de campagnes beheersen en moet er een inhoudelijke discussie worden gevoerd over de toekomst van onze munt. Vooral ook omdat de noordelijke landen medeverantwoordelijk zijn voor de crisis waar de eurozone nu in verkeert.