Kritiek De Wit op bankensteun
De Nederlandse autoriteiten hebben grote fouten gemaakt bij de miljardeningrepen rond Fortis/ABN AMRO en ING. Dat is de belangrijkste conclusie van de enquêtecommissie-De Wit.
Volgens de commissie waren het ministerie van Financiën en de Nederlandsche Bank onvoldoende voorbereid op een zo grote crisis en werden ze erdoor overrompeld. De Wit erkent overigens wel dat het ministerie en de Bank in een moeilijke situatie op zichzelf daadkrachtig hebben gehandeld.
Maar De Wit vindt dat uiteindelijk pas heel laat is ingegrepen bij Fortis en dat de prijs die de Staat heeft betaald veel te hoog was in vergelijking tot de waarde. De Staat betaalde 16,8 miljard euro en dat was volgens de commissie "bijzonder riant". Het is later opgelopen tot 30 miljard.
Het eindrapport noemt ingrijpen bij Fortis noodzakelijk in het belang van de financiële stabiliteit in en buiten Nederland. "Maar de risico's die de Staat op zich nam, waren groot en niet inzichtelijk," zegt De Wit.
Niet nauwkeurig
Volgens de commissie waren bij de overname van de Nederlandse Fortis-delen de gebruikte berekeningen niet volledig en niet nauwkeurig. Ook gingen er dingen mis bij het uitwisselen van de informatie tussen de betrokkenen bij het ministerie, adviseur Lazard en de Nederlandsche Bank. De bewindslieden waren daardoor bij de slotonderhandelingen onvoldoende geïnformeerd. Ook bij de samenvoeging van Fortis Nederland en ABN AMRO is niet alle informatie juist gebruikt, vindt De Wit.
Meer risico's dan nodig
De commissie is verder kritisch over de steunmaatregelen voor ING. Volgens het eindrapport had het ministerie van Financiën eerder de risicovolle Amerikaanse hypotheken moeten overnemen. Doordat dat pas laat is gebeurd, zijn er meer risco's genomen voor de belastingbetaler dan nodig was geweest.
De commissie zegt ook dat minister Bos de Tweede Kamer vaak niet op tijd en niet volledig heeft geïnformeerd en daardoor de controletaak van de Kamer heeft belemmerd. De Kamer had ook zelf haar controlerende rol moeten opeisen, vindt de commissie.
In het eindrapport wordt voorgesteld de wet zo aan te passen, dat het kabinet niet zonder de Kamer te raadplegen veel geld aan individuele instellingen kan geven. De commissie denkt aan een methode zoals bij het uitzenden van militairen naar het buitenland, de zogenoemde art.100-procedure.
Spaarders
Dat de staat tijdens de bankencrisis hogere tegoeden voor spaarders heeft gegarandeerd, vindt De Wit verstandig. De dekking van het zogenoemde depositogarantiestelsel ging omhoog van 40.000 naar 100.000 euro. Volgens de commissie moet het bedrag nu weer terug naar 50.000 euro.