Reconstructie dossier Van der Vlis

Door redacteuren Ilan Sluis en Robert Bas

Een belangrijke dossiermap uit 2005 van Tristan van der Vlis, de schutter van Alphen aan den Rijn, blijkt te zijn verdwenen. Dat zegt het Openbaar Ministerie in reactie op een reconstructie van de NOS naar de omstandigheden waaronder Van der Vlis een wapenvergunning kreeg. In die map stond volgens bronnen van de NOS dat de jongen onder psychiatrische behandeling stond. Dat betekent dat de politie al veel eerder wist dat Tristan psychische problemen had.

De politiemedewerker, die in 2005 Van der Vlis' aanvraag voor een wapenvergunning behandelde, was ook op de hoogte van zijn psychische problemen. Hij had daar informatie over gekregen. Vergunningsweigeringen werden één keer in de zes weken in een regionaal overleg met de afdeling bijzondere wetten besproken. Ook de psychische achtergrond van Van der Vlis is destijds besproken. De officiële weigeringsgrond was een incident met een luchtbuks uit 2003.

De medewerker die in 2008 de vergunning aan Van der Vlis verleende, werkte ook in 2005 al bij de afdeling bijzondere wetten van politie Hollands Midden. Toch is nieuwe informatie over de gedwongen opname van Van der Vlis in een psychiatrische kliniek in 2006, bij de verlening van een wapenvergunning, over het hoofd gezien. Dat stellen politie en justitie.

Tijdens een presentatie van de resultaten van een onderzoek, naar aanleiding van de schietpartij in Alphen aan den Rijn, legde politie en justitie uit dat niet meer te achterhalen was wie daaraan schuld had: de behandelaar van de wapenvergunning of de medewerker van de infodesk die de informatie had moeten leveren. Een pdf-bestand dat daar duidelijkheid over kon verschaffen, was verdwenen.

Map verdwenen?

Diverse bronnen bevestigen echter dat op de afdeling bijzondere wetten van politie Hollands-Midden van elke wapenvergunninghouder ook fysieke dossiermappen waren. Die werden bij elke aanvraag aangemaakt. Dat er een dossier van Van der Vlis heeft bestaan, staat zwart op wit in het onderzoeksrapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. In dat papieren dossier zat onder meer de correspondentie van de aanvraag en weigering van de wapenvergunning uit 2005.

Volgens NOS-bronnen binnen de politie zat er meer informatie in het dossier. Informatie over de psychische gesteldheid van Van der Vlis, die de politiemedewerker die de vergunningaanvraag behandelde, had bemachtigd. Betrokkenen vragen zich af waar de map gebleven is.

Degene die de aanvraag van de wapenvergunning van Van der Vlis in 2008 behandelde, heeft volgens NOS-bronnen ook een nieuwe map aangemaakt. Bij het archiveren van die map moet hij dus het oude dossier uit 2005 zijn tegengekomen. Daarbij moet hij hebben gezien dat al bekend was dat Van der Vlis psychische problemen had.

Vader Tristan

Daarnaast blijkt uit de reconstructie dat de politie ook op een andere manier van Van der Vlis' gedwongen opname in 2006 had moeten weten. Zijn vader had een wapenvergunning, al voor het moment dat de politie op 3 september 2006 assistentie verleende bij de opname van Van der Vlis. Bij de verlenging van de vergunning van de vader in 2007 had ook de informatie over de gedwongen opname naar boven moeten komen. Vader en zoon Van der Vlis woonden immers op hetzelfde adres.

De Rijksrecherche heeft achteraf vastgesteld dat de betreffende informatie inderdaad naar boven komt als in de systemen wordt gezocht op de naam van de vader van Van der Vlis. De Rijksrecherche stelt dat dit destijds een weigeringsgrond had kunnen zijn, al is de praktijk dat alleen wordt gelet op het strafrechtelijk verleden van huisgenoten. Maar de politie had wel extra voorwaarden aan de vergunning kunnen verbinden. Bijvoorbeeld dat de vader van Van der Vlis zijn wapens op de schietvereniging moest bewaren.

Zelf systeem checken

Dat de medewerker bijzondere wetten niet wist van de gedwongen opname wordt nog onwaarschijnlijker als duidelijk wordt dat die informatie is te vinden in het politiesysteem BVH, of de voorloper BPS. Een systeem waarin iedere opsporingsambtenaar zelf kan zoeken. Uit de gesprekken die de NOS heeft gevoerd, blijkt dat het de gewoonte is dat medewerkers van de afdeling bijzondere wetten zelf het politiesysteem checken bij aanvragen voor een wapenvergunning.

Korpschef Jan Stikvoort heeft in een gesprek met de NOS bevestigd dat die informatie tot vier keer toe uit de systemen naar voren kwam toen hij er zelf daags na het schietdrama in De Ridderhof naar zocht.

Loggegevens niet onderzocht

Of de medewerker bijzondere wetten inderdaad die systemen heeft bevraagd, blijft onduidelijk. Volgens het OM is wel gezocht naar de loggegevens van de medewerker van de infodesk, maar niet naar die van de politieman die de wapenvergunning verleende. Hoewel het op basis van de loggegevens simpel te achterhalen moet zijn, is het dus niet onderzocht. Niet door de Rijksrecherche en ook niet door het NFI dat onderzoek deed naar het pdf-bestand, omdat het buiten de zoekopdracht viel. Justitie geeft geen antwoord op de vraag waarom dit niet is onderzocht.

Korpschef Jan Stikvoort van Hollands Midden heeft altijd ontkend dat de psychische problemen in 2005 deel uitmaakten van de weigering van de wapenvergunning aan Van der Vlis. Hij houdt ook vol dat de medewerker die de vergunning verleende zich aan alle protocollen heeft gehouden. Strikt genomen hoeft een medewerker bijzondere wetten niet zelf in de politiesystemen te zoeken. Ook het bestaan van een fysieke dossiermap over Tristan van der Vlis werd in een gesprek met de NOS door Stikvoort betwist. Politie Hollands Midden zegt in een reactie dat zij de NOS-bronnen oproept zich met de informatie bij de Rijksrecherche te melden.

Verantwoording

De NOS heeft de afgelopen periode meerdere keren gesproken met bronnen binnen en buiten politie Hollands Midden. Deze bronnen vertellen afzonderlijk van elkaar op cruciale punten hetzelfde verhaal. Zij wensen om uiteenlopende redenen anoniem te blijven.

De NOS heeft op diverse manieren geprobeerd de informatie die zij gaven te verifiëren, bijvoorbeeld in de onderzoeksrapporten(.pdf) van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, de samenvatting van het Rijksrechercheonderzoek en natuurlijk bij de politie. Bij politie Hollands-Midden loopt daartoe nog een procedure in het kader van de Wet Openbaarheid Bestuur. Dat verzoek is in eerste instantie afgewezen.

Reactie OM

Na het in het nieuws brengen van onze reconstructie zegt het OM dat het logisch is dat het dossier uit 2005 er niet meer is omdat afgehandelde weigeringen op een gegeven moment worden opgeschoond. Bronnen van de NOS zeggen echter dat dossiers met weigeringen minimaal 8 jaar worden bewaard.

Heeft u informatie over dit onderwerp? Mail dan naar ilan.sluis@nos.nl.