Minder geweld na karteldeal?
Sinds ruim twee weken geleden een dertigtal bendeleiders naar een andere gevangenis werden verplaatst, daalde het moordcijfer in El Salvador van gemiddeld veertien moorden per dag naar gemiddeld vijf. Het gonst van de geruchten op internet en in lokale media. Vanwaar die spectaculaire daling? Heeft de regering in het geheim onderhandeld met moordenaars?
De verantwoordelijke minister zegt van niet. Hij wijt de daling aan effectief politiewerk. Dat er dertig bendeleiders van de zwaarbeveiligde gevangenis in Zacatecoluca, in het zuiden van El Salvador, zijn overgeplaatst naar detentiecentra met een veel soepeler regime, heeft niets te maken met de daling, zei minister Munguia Payés van Veiligheid afgelopen week. De regering onderhandelt niet met criminelen, liet hij weten.
Bevestiging
De kerk wel, zegt bisschop Fabio Colindres. "Soms moet God ingrijpen, anders verandert er niets", zegt hij tegen journalisten van de krant Prensa Grafica. De bisschop beweert te hebben bemiddeld tussen de twee grootste bendes in het land. Met succes: volgens de monseigneur is er in ieder geval op dit moment vrede tussen de Mara Salvatrucha of MS-13 en de Calle 18.
Die twee bendes werden in de jaren tachtig opgericht in de achterbuurten van Los Angeles, in de Verenigde Staten. Vrijwel overal in Midden-Amerika waren burgeroorlogen en tal van vluchtelingen kwamen al dan niet illegaal in de VS terecht. Hun kinderen pasten zich aan de heersende straatcultuur aan. De Eighteenth Street Gang werd bijvoorbeeld overgenomen door latinos, waarna de bende als Calle 18 of Barrio 18 door het leven ging.
Veel bendeleden werden uiteindelijk gepakt en als criminele vreemdeling het land uitgezet. Terug thuis zetten ze het bendeleven voort.
Epidemie
De Amerikaanse gangs werden Midden-Amerikaanse pandillas. De bendes doen het goed in een regio waar na lange burgeroorlogen overal wapens te krijgen zijn, veel gebroken gezinnen en uitzichtloze armoede. De getatoeëerde pandilleros, bendeleden, werden het grootste probleem van landen zoals El Salvador. Ze zijn extreem gewelddadig en worden soms ingezet om het vuile werk van georganiseerde misdaadorganisaties op te knappen.
Traditioneel zijn de MS-13 en de Calle 18 elkaars grootste vijanden. Dat zou nu dus verleden tijd zijn. "Dit is misschien wel de belangrijkste gebeurtenis van de afgelopen jaren, vergelijkbaar met de vredesakkoorden die een einde maakten aan de burgeroorlog in de jaren tachtig", zegt bisschop Colindres. Al heeft hij geen idee hoe lang de vrede tussen de pandilleros bewaard zal blijven.
De bisschop ontkent dat hij de regering heeft gevraagd om de dertig bendeleiders over te plaatsen. Dat deden ook de twee bendes in een communiqué. De vraag waarom de criminele kopstukken dan wel zijn overgeplaatst blijft voorlopig onbeantwoord.