Explosieve situatie in Congo
In de Congolese hoofdstad Kinshasa zijn tanks de straten ingereden, met het oog op mogelijke rellen bij de inauguratie van president Joseph Kabila. Naar schatting 20.000 militairen zijn paraat om protesten in te dammen.
Volgens de Congolese oppositie is er grootschalige fraude gepleegd tijdens de verkiezingen. Bij rellen na de uitslag vielen zeker twintig doden.
Oppositieleider Etienne Tshisekedi beweert dat hij de verkiezingen heeft gewonnen. Hij riep dit weekend ambtenaren, leger en politie op alleen nog maar bevelen van hem op te volgen. Tshisekedi is van plan zichzelf vrijdag te laten beëdigen als nieuwe president van Congo.
Verdwenen stembureaus
Hiermee is Congo in een uiterst explosieve situatie beland, na de eerste verkiezingen in lange tijd die de Congolese regering zelf heeft georganiseerd. Die organisatie liet zeer te wensen over, concluderen ook buitenlandse waarnemers, zoals het Amerikaanse Carter-centrum. In het immense Afrikaanse land met nauwelijks wegen, is het niet gelukt de 64.000 benodigde stemlokalen overal neer te zetten.
Ook zijn er talloze aanwijzingen van fraude: verdwenen stembureaus, van te voren voor Kabila ingevulde stembiljetten, gebieden waar 99 procent voor Kabila stemde. De officiële uitslag, 49 procent voor Kabila en 32 procent voor Tshisekedi, wordt dan ook door waarnemers betwist.
Toch steunen de meeste buitenlandse diplomaten de 40-jarige president Kabila. "Ze vinden hem de beste kans voor stabiliteit in Congo", zegt correspondent Koert Lindijer. "Maar het is een gevaarlijke houding, want miljoenen Congolezen zien Kabila juist als een president die door fraude aan de macht is gekomen." Omdat het Westen hem steunt, zijn vorige week al enkele blanken in Congo aangevallen.
Burgeroorlog
Vooral in de hoofdstad Kinshasa heeft de 79-jarige oppositieleider Tshisekedi een grote aanhang. De oppositieleider is een doorgewinterde veteraan, die het vroeger regelmatig opnam tegen dictator Mobutu. Nadat Mobutu in 1997 werd verdreven door rebellen, brak een lange burgeroorlog uit met zo'n vier miljoen doden tot gevolg. Na het aantreden van de jonge president Joseph Kabila in 2001 keerde de rust geleidelijk terug in het immense land.
En deze rust willen de buitenlandse diplomaten graag bewaren, ook omdat Congo een belangrijke leverancier is van grondstoffen, zoals coltan voor mobiele telefoons. Doordat Tshisekedi nu de macht opeist, dreigt een situatie te ontstaan zoals in Ivoorkust begin dit jaar. Ook daar claimden twee leiders na de verkiezingen het presidentschap, wat leidde tot maandenlang geweld.
Het verschil is wel dat in Ivoorkust de Verenigde Naties ook concludeerden dat de oppositie had gewonnen. Die VN-steun heeft de Congolese oppositieleider niet. Bovendien heeft hij geen rebellenleger achter zich, zoals de oppositiekandidaat in Ivoorkust had.
Koert Lindijer: "Als er nu grootschalig geweld uitbreekt in Congo is het tussen de ongewapende aanhangers van Tshisekedi en het schietgrage leger van Kabila."