Kadhafi: alle touwtjes in handen
Hij was geen president, geen premier, geen koning, zelfs geen legerleider. Nee, hij zag zichzelf als iets veel groters. Muammar Kadhafi...was Libië zelf. Meer dan 40 jaar was hij aan de macht. In die tijd maakte hij veel vijanden, maar toch ook vrienden. Hoe zat het ook alweer?
Tot 1969 was Libië een monarchie. Op 1 september van dat jaar pleegde een groep legerofficieren een militaire coup. Koning Idris werd afgezet en een speciale raad nam de leiding van het land over. Een kleine week later werd Khaddafi voorzitter van die raad en begin 1970 had hij de volledige leiding over het land.
Islamitisch socialisme
Nadat hij aan de macht was gekomen begon Kadhafi met het ontwikkelen van zijn eigen politieke filosofie. Het Islamitisch socialisme moest het beste van drie werelden samenvoegen. Het moest een combinatie worden van de Arabische, Islamitische en Afrikaanse cultuur. In 1975 gaf hij zijn Groene Boekje uit, waarin het Islamitisch socialisme stond beschreven.
In de eerste jaren van Kadhafi's bewind trok hij steeds meer de macht naar zich toe. Libië werd een totalitaire staat waarin de staat het economische systeem controleert en dicteert. Alle politieke partijen werden verboden en westerse invloeden werden teruggedrongen.
In 1977 schafte Kadhafi de militaire commandoraad af en verving het met een volkscongres. Ook daar had Kadhafi natuurlijk alle touwtjes in handen.
Terrorisme
De dictator werd tijdens zijn 42-jarige bewind regelmatig in verband gebracht met terroristische activiteiten. Zo werd hij in verband gebracht met de terroristen die in 1972 op de Olympische Spelen in München de Israëlische sportploeg gijzelde. De dictator gaf ook steun aan de IRA, de Palestijnse PLO en werd in verband gebracht met aanslagen op vliegvelden in Wenen en Rome.
In 1988 pleegde een Libisch geheim agent een aanslag op een Boeing 747 van maatschappij Pan-American. Het vliegtuig stortte neer op het Schotse Lockerbie. Libië kreeg daarop met zware internationale sancties te maken. In 1999 leverde Libië de verdachten van de aanslagen uit aan een Internationaal Strafhof in Zeist. In 2003 erkende Kadhafi verantwoordelijk te zijn voor de aanslagen. In 2001 was Kadhafi één van de eerste Arabische leiders die de aanslagen van 11 september veroordeelde.
Wit voetje
De uitlevering en schuldbekentenis waren een onderdeel van de strategie om weer in een goed daglicht te komen bij het Westen. Dat lukte! In 1999 werden de sancties opgeheven en mochten westerse oliemaatschappijen in Libië investeren. Ook Kadhafi begon weer over de grens heen te kijken en investeerde veel geld in de landen om hem heen.
Ondanks alle goede gebaren bleef de macht in Libië volledig in handen van Kadhafi en zijn familie. Toen de Arabische lente naar zijn land oversloeg trok het westen gauw zijn handen weer terug.
Door: Tim