Verliefd op het Concours Kerkrade
Door verslaggever Pauline Broekema
Met de zwarte instrumentkoffer in het kinderzitje van de fiets komt hij aangereden. Matthew Spaulding bezocht Kerkrade als jonge Britse muzikant het Wereld Muziek Concours in 1997. Hij werd er verliefd op een Limburgse, en bleef er hangen.
In zijn zangerige Nederlands-Engels, met die onmiskenbare Limburgse tongval, vertelt hij wat de stad hem bracht: het concours. En zijn vrouw, zijn schoonouders. Kortom: liefde dus.
Op de editie van dit jaar speelt hij als gast in de wereldberoemde mijnwerkersbrassband uit Yorkshire. "Heel leuk om er weer even te spelen. Mijn zus zit er ook in."
Wederopbouw
Het Concours viert deze dagen het 60-jarig bestaan. Het begon allemaal met een Engelse mijnwerkersharmonie. Die werd in 1949 uitgenodigd door twee plaatselijke mijnwerkersharmonieën: Sint Aemiliaan en Sint Pancratius.
Men herkende zich in elkaar. "We spraken beiden de taal van de mijn", herinnert Alec Garbett zich. Hij en zijn twee mede-muzikanten zijn voor het eerst na al die jaren terug.
Ze waren jonge jongens, toen, verbijsterd over hoe de wederopbouw in Nederland vorderde. "Jullie waren een land in oorlog geweest!", zegt David Read. "Maar er was in 1949 al zo veel hersteld." Nee, dan Yorkshire: gaten in de wegen, voedsel en kleding op de bon.
Suikerzakjes
Ze speelden in Kerkrade, daarna volgde een rondreis door Nederland. Ze hebben de ansichten nog, van Vlissingen tot de Afsluitdijk.
In Oosterbeek bezochten ze het geallieerde ereveld. "Al die jongens, van onze leeftijd", zegt Garbett. "We waren er kapot van." Ze maakten er een wandeling door de bossen. Hier en daar in de boomtakken nog repen parachutestof, herinnert David Read zich.
In de AVRO-studio in Hilversum waren ze voor een opname. De suiker bij de thee nam Read als souvenir mee voor thuis. "'Kijk mam,' zei ik, 'dit zijn nou suikerzakjes'."
Succes
Het concert van de Carlton Main Frickley Colliery Band was zo'n succes dat Kerkrade andere buitenlandse bands uitnodigde. In 1951 was de eerste editie van het Concours.
Het is nu het belangrijkste harmonie- en fanfareconcours van de wereld. Eerst in tenten, later in een permanente hal. De kwaliteit is steeds verder omhoog gegaan.
Ton Packen maakte het mee. Sinds 1945 is hij lid van de Koninklijke Harmonie Sainte Cécile uit Eijsden. "Kinderen nu hebben een veel betere opleiding", zegt Packen. "Dat merk je aan hun spel." De eigenaar van een sigarenwinkel oefende dagelijks. Zijn dochters vielen in slaap bij de tonen van de klarinet.
Leeggelopen
De harmonie uit Eijsden behoort tot de absolute top. Met een eigen gebouw in Eijsden hoort de harmonie bij het dorpsleven. "Je moet er wat voor doen om jongeren vast te houden", zegt voorzitter Mathieu Theunissen. Het lukt. De harmonie heeft een orkest voor kinderen, voor jongeren. En de topklasse, de grote harmonie, waar mensen speelden die nu in grote orkesten zitten.
Ook Harrie Reumkens van het WMC ziet het interesseren van jongeren als de grote uitdaging. Een vast repetitieschema bijvoorbeeld, schrikt ze af. "Dus moeten verenigingen werken met kortere projecten."
Succes van musici als Kiteman en Eric Vloeimans helpt. Het WMC heeft Kiteman voor 2013 vastgelegd en deze editie komt het New Cool Collective.
De omslag in de programmering kwam in de jaren tachtig. Niet langer alleen Strauss en marsmuziek. Cage, Steve Reich en Frank Zappa deden hun intrede. "Toen gebeurde het dat ineens de zaal leeg liep. Mensen begrepen het nog niet."
Mijnramp
De drie mannen uit 1949 zijn bij een repetitie. Duidelijk geëmotioneerd horen ze hun Band de The Miners' Hymn spelen. Geschreven na de grootste mijnramp die Engeland ooit trof: in Gresford kwamen in 1934 266 mijnwerkers om.
Achter de muzikanten verschijnen beelden van de gesloten mijnen. Er kwam weinig voor in de plaats. Maar anders dan toen zijn jongeren goed opgeleid. Hun kinderen ook. Advocaat geworden, rechter, patholoog in een groot ziekenhuis.
's Avonds is Matthew Spaulding zichtbaar nerveus. Spelen op het Wereld Muziek Concours, een eer. Hij loopt naar het podium in de enorme hal. In 'zijn' Kerkrade.
Even eerder had hij al breed glimlachend gezegd wat het voor hem betekent. "Dit is thuis. Een mooie plek."