Water mogelijke oorzaak brand Lopik

Door Robert Baltus en Hugo van der Parre

De brand in de zendmast van Lopik is mogelijk het gevolg van een combinatie van water in de antennekabels en niet goed werkende meetinstrumenten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat in handen is van de NOS.

In de vroege ochtend van vrijdag 15 juli woedde een korte, felle brand binnen in de buismast van Lopik. Sindsdien hebben miljoenen luisteraars van Radio 1 tot en met 4, BNR en Q-Music in midden- en zuid-Nederland last gehad van slechte ontvangst.

Later die dag bezweek de zendmast van Hoogersmilde, ook door brand. Over de oorzaak daarvan is nog niets bekend. Dat kan nog maanden duren.

Water

Het in brandveiligheid gespecialiseerde bureau Efectis (voorheen TNO) concludeert nu na nieuw technisch onderzoek (pdf) dat de brand in Lopik veroorzaakt kan zijn door kortsluiting ten gevolge van water in de antennekabels.

Efectis heeft op meerdere plaatsen in de kabels en verdelers roest aangetroffen, die het gevolg moet zijn van binnendringend water. "Aanslag met de typisch blauwgroene kleur die op corrosie van koper duidt in de aanwezigheid van water in de holle kern", zegt het onderzoeksrapport.

Het gaat om kabels die gebruikt worden door Broadcast Partners, die de onder andere de publieke zenders, BNR en Q-Music verzorgt.

Eisen

Efectis schrijft: "Wij beschouwen de corrosie die is aangetroffen op een flink aantal verschillende plaatsen in de 1 5/8" kabels een risicofactor voor het ontstaan van brand. Ten eerste omdat binnengedrongen water de elektrische verbindingen kan verstoren en vonkvorming kan veroorzaken. Ten tweede omdat binnengedrongen water wijst op componenten of montagemethoden die mogelijk in bredere zin niet aan de eisen voldoen."

De betreffende kabels zijn in 2010 in de buismast aangebracht.

"Het is voor ons onacceptabel dat een huurder brand veroorzaakt", zegt directeur Tom van Novec, die de zendmast exploiteert. "We verwachten dat onze huurders netjes met de spullen omgaan, dat er geen brand ontstaat."

Ruzie

Novec ruziet al sinds de brand met Broadcast Partners over wie er verantwoordelijk is voor de brand. Dat kan namelijk bepalen wie de schade moet betalen.

De onderzoekers van Efectis hebben Broadcast Partners een aantal vragen gesteld over de gebeurtenissen in de nacht van 14 op 15 juli. Sommige heeft BP beantwoord, maar op de vraag naar meetgegevens van de zendinstallaties rond de tijd van het incident weigert het bedrijf, op nadrukkelijk advies van de verzekeringsmaatschappij, opening van zaken te geven.

Directeur Robert-Jan van der Hoeven van Broadcast Partners zegt dat "alle gegevens die relevant zijn voor de brandoorzaak" zijn overgedragen.

Verdampt

In een reactie (pdf) wijst Broadcast Partners het onderzoek van Efectis van de hand. Van der Hoeven zegt "op te kijken" van de uitlatingen van Novec en noemt gevolgtrekkingen over de oorzaak van de brand prematuur.

Als er al water in de kabels komt, verdampt dat gewoon, meent Van der Hoeven. "Als er zo veel water in de kabel zou zitten, zou dat opgemerkt worden en gaat de zender gewoon uit."

Van der Hoeven betwist ook de deskundigheid van Efectis op het gebied van zendinstallaties en spreekt van tunnelvisie en een doelredenering: "Er is onderzoek gedaan naar onze installaties, niet naar brand. Concurrent KPN mocht wel gewoon naar binnen en wij niet. Ook zijn de verbrande kabels al vrij snel weggeknipt zodat onderzoek wordt bemoeilijkt."

Broadcast Partners wacht liever de uitkomst af van een ander rapport over de branden in Smilde en Lopik. Novec zegt voorlopig de apparatuur van Broadcast Partners extra in de gaten te houden om herhaling te voorkomen.