Schuivend vijandbeeld in Afghanistan
De Taliban is een begrip dat iedere westerse leider doet opschrikken. Als het valt, gaat het vrijwel altijd over onderdrukking, gewapend verzet en zelfmoordaanslagen. Het waren de gevreesde tegenstanders in Uruzgan. Het zijn guerrilla's die het terrein kennen en met aanvallen en bermbommen vele slachtoffers maken.
De term ging vanaf de tweede helft van de jaren 90 de wereld over, toen het de Taliban na een bloedige burgeroorlog lukten de Afghaanse hoofdstad Kabul te veroveren. Daarmee hadden ze vrijwel heel Afghanistan in handen.
Het land werd een veilige haven voor de terroristische organisatie al-Qaida. Reden voor de NAVO om na de aanslagen van 11 september 2001 het land binnen te vallen. Sindsdien zijn de Taliban berucht om hun vaak succesvolle guerrilla-oorlog tegen buitenlandse troepen.
Wat betekent Taliban?Taliban is een meervoudig woord. Talib is het enkelvoud en betekent 'student' in het Arabisch. Hij - het gaat hier alleen om mannen - is een aanhanger van de fundamentalistische islam. Hij heeft gestudeerd aan een koranschool, een madrassa. Die zijn onder meer in het noord-westen van Pakistan te vinden, de thuisbasis van de Afghaanse Taliban.De fundamentalistische islam legt zijn volgelingen de plicht op iedereen tot de islam te bekeren, goedschiks of kwaadschiks. Goedschiks gebeurt dat via studie van de koran, thuis, op school en in de moskee. Kwaadschiks gebeurt dat met geweld, om de tegenstander, zoals christenen en ongelovigen die niet bekeerd willen worden, te doden.In de loop van de tijd is de term Talib van betekenis veranderd. Ging het aanvankelijk alleen om een student, nu is het ook een geuzennaam voor iedereen die zich gewapenderhand inzet voor de verspreiding van de islam.
Andere groepen
Er wordt in het Westen vaak van uitgegaan, maar het is niet altijd meer de Taliban die achter aanslagen zitten. Ook andere groeperingen hebben het Westen de oorlog verklaard. Meestal is niet met zekerheid te zeggen wie er achter een bepaalde aanslag zit, maar steeds vaker blijkt dat het niet de Taliban waren, maar andere militante netwerken uit het grensgebied met Pakistan.
Een voorbeeld is de aanval in Kabul van dinsdag 13 september, waarbij raketten werden afgevoerd op de Amerikaanse ambassade. De aanslagen werden vrijwel direct toegeschreven aan de Taliban, maar al snel bleek het Haqqani-netwerk verantwoordelijk. Zij hebben banden met de Taliban, maar zijn het niet.
Politiek bewust
Wel of geen Taliban wordt steeds relevanter, omdat de Taliban op dit moment langzaam van gedaante aan het veranderen is. Er wordt gesproken over onderhandelingen met de regering. Zouden ze daarmee instemmen, dan zou dat erop kunnen wijzen dat ze steeds meer politiek bewust worden.
Daarnaast is in Afghanistan een groot aantal buitenlandse strijders actief, onder wie Saudi's, Iraniërs, Pakistanen en Tsjetsjenen. Ook zij behoren niet tot de Taliban, maar verenigen zich in allerlei zelfstandige militant-islamitische groepjes, die zeer bedreven zijn met wapens.