'Veel legendes Basiliuskathedraal onzin'

Vanaf vandaag viert Moskou het 450-jarig bestaan van de Basiliuskathedraal op het Rode Plein. De enorme kerk met negen koepels (eigenlijk negen aparte kerken) werd op 12 juli 1561 gewijd. Tegenwoordig is het misschien wel het bekendste bouwwerk in de Russische hoofdstad.

Vier maanden lang zal de Russisch-orthodoxe Kerk het jubileum vieren. Vandaag was er al een speciale herdenkingdienst, later volgen nog een concert met religieuze liederen en andere festiviteiten.

In 1555 werd op bevel van tsaar Ivan de Verschrikkelijke begonnen met de bouw van de kathedraal. Hij wilde met het bouwwerk God danken voor zijn overwinning op de Tartaren. Verschillende torens van de kerk werden gewijd aan heiligen op wier gedenkdagen belangrijke veldslagen plaatsvonden.

Blind

Een van de beroemdste legendes rond de kathedraal gaat over de bouw van de kerk. Ivan zou de architect gevraagd hebben of hij dit werk nog kon evenaren. Toen de man bevestigend antwoordde, liet de tsaar zijn ogen uitsteken om dat te voorkomen.

"Niemand is blind gemaakt", verzekert het hoofd van de kathedraal nu. "Het is een legende. Die ontstaan wel vaker rond dit soort projecten." Volgens haar circuleert hetzelfde verhaal over de Sint-Pieter in Rome.

Gretige bezoekers die vragen of Ivans verborgen schatten in de catacomben van de kathedraal liggen opgeslagen, worden door de gidsen ook teleurgesteld: de kerk heeft helemaal geen kelders.

Aardappelen

Ook zijn er verhalen over de tijd van Napoleon. De Franse keizer wilde uit wraak voor zijn pyrrusoverwinning op de Russen de kathedraal opblazen, maar Franse troepen plunderden het godshuis slechts. Voor de bewering dat Napoleon er een stal voor zijn paarden van maakte, is opnieuw geen bewijs.

Wel waar is het verhaal dat de kathedraal in de Tweede Wereldoorlog gebruikt werd om aardappelen te telen. De communistische machthebbers zagen daar blijkbaar geen been in, maar in het archief van Moskou is een brief terug te vinden waarin gelovigen hun beklag doen.

Het antwoord luidde dat de aardappelen verwijderd zouden worden, maar pas na de oogst.

Trillingen

Sinds de val van de Sovjetunie wordt er met meer respect omgegaan met de kerk. Hoewel het gebouw sinds 1928 een museum was, werd in 1990 de Russisch-orthodoxe Kerk uitgenodigd het beheer te delen. Sindsdien worden er ook weer diensten in de kerk gehouden. In hetzelfde jaar werd de Basiliuskathedraal op de Werelderfgoedlijst van UNESCO gezet.

Ter voorbereiding van het jubileum onderging de kerk een grote restauratie van 10 miljoen euro. Het werk is inmiddels grotendeels afgerond, maar de beheerder van kathedraal wil niks overhaast doen. "Wij vinden het prima als de restauratie eeuwig doorgaat. We zijn blij dat er zo veel mensen komen, maar dan slijten de trappen ook en breken er stukjes van muurschilderingen af."

Bovendien zijn de jaarlijkse parades op het Rode Plein een bedreiging: "De voorbijrijdende tanks en overvliegende straaljagers veroorzaken trillingen die scheuren in de muren maken."

Toch zit de organisatie eraan te denken het gebouw nog verder voor het publiek open te stellen. "Bezoekers vragen ons al jaren of ze in de klokkentoren mogen kijken. We hopen dat we dit jaar daarmee kunnen beginnen."