Studie: oceaan was vorig jaar zo warm door afname laaghangende bewolking
Vorig jaar was het warmste jaar ooit gemeten. Factoren die daaraan hebben bijgedragen zijn bekend - het broeikaseffect en het weerfenomeen El Niño - maar dat verklaarde de ongewone temperatuurstijging niet volledig. Wetenschappers van het blad Science zeggen nu het ontbrekende stukje van de puzzel te hebben geïdentificeerd: wolken.
De wetenschappers ontdekten dat de snelle toename van de opwarming werd versterkt door een gebrek aan laaghangende wolken boven de oceanen. Daardoor wordt de aarde "donkerder" waardoor de planeet meer zonlicht absorbeert en minder weerkaatst. Met laaghangende wolken wordt gedoeld op wolken op 1 tot 2 kilometer hoogte.
Witte oppervlakten kunnen zonlicht beter weerkaatsen dan donkere oppervlakten. Dat fenomeen wordt 'albedo' genoemd: het vermogen van oppervlakken om de energie van de zon terug de ruimte in te kaatsen. De daardoor ontstane warme oceaan leidde ook tot bijzonder veel neerslag in Nederland.
'Moeilijk te ontwarren'
Uit de studie blijkt dat de albedo van de planeet al sinds de jaren zeventig afneemt. Dat komt deels door het smelten van sneeuw en zee-ijs, maar ook lage wolken hebben effect op de weerkaatsing van zonlicht. Op basis van onder meer satellietfoto's en klimaatmodellen concludeerden de wetenschappers dat de afgenomen wolkenvorming de opwarming kan verklaren.
Wat de studie nog niet kan verklaren, is waardoor de hoeveelheid lage wolken afneemt. "Dit is zo complex en zo moeilijk te ontwarren," zegt klimaatwetenschapper en auteur van het rapport Helge Goessling tegen CNN.
De auteur denkt dat het gaat om een combinatie van verschillende factoren, waaronder natuurlijke klimaatvariabiliteiten. Maar volgens de schrijvers van het rapport kan een meer alarmerende factor ook invloed hebben: de opwarming van de aarde zelf.
Dat zou volgens de wetenschappers neer kunnen komen op een vicieuze cirkel: door klimaatverandering neemt het aantal laaghangende wolken af, waardoor de aarde verder opwarmt. Dat zou dan weer bijdragen aan een afname van laaghangende wolken, enzovoort.
"Als dit gebeurt, kunnen de toekomstige opwarmingsvoorspellingen worden onderschat en moeten we in de toekomst een vrij intense opwarming verwachten", aldus Goessling.
