Israëlische regering boycot kritische krant Haaretz, nieuwe stap in inperken van persvrijheid

• Eliane Lamper

  redacteur Buitenland

De Israëlische regering stelt een boycot in tegen de links-liberale krant Haaretz. Voor ambtenaren is het nu verboden om contact te hebben met journalisten van de krant. Overheidsorganen mogen geen aankondigingen of advertenties meer plaatsen. Premier Netanyahu en zijn kabinet besloten dit gisteren op voorstel van communicatieminister Karhi.

Het besluit is volgens de minister een reactie op opmerkingen van de uitgever van de krant, Amos Schocken. Op een conferentie in Londen zei Schocken dat de regering van Netanyahu "het geen probleem vindt om de Palestijnse bevolking een wreed apartheidsregime op te leggen". Ook sprak hij van "vrijheidsstrijders" in de bezette gebieden, "die Israël terroristen noemt".

Volgens de minister hebben artikelen van Haaretz "de legitimiteit van de staat Israël om zichzelf te verdedigen geschaad". Hij zei niet te tolereren dat een krant "oproept tot sancties" en dat Schocken "terrorisme steunt". Na veel kritiek nuanceerde Schocken zijn uitspraken. "Ik had moeten zeggen: vrijheidsstrijders die terreurtactieken gebruiken". Hij zei terreur "niet legitiem" te vinden.

Oudste krant

Haaretz is de oudste krant van het land en een van de weinige media die kritisch verslag doen van de oorlog in Gaza en de militaire bezetting op de Westelijke Jordaanoever. De krant wordt in Israël niet veel gelezen, maar is internationaal gerespecteerd om zijn diepgravende journalistiek. Haaretz schrijft geregeld scherpe commentaren over premier Netanyahu en zijn ultrarechtse ministers.

Karhi zegt dat de regering "pleit voor persvrijheid", maar ook de vrijheid heeft om dit besluit te nemen. Vooraf was niet bekend dat dit voorstel op tafel lag bij de kabinetsvergadering. Daardoor is er ook geen juridisch advies door de procureur-generaal over gegeven, stelt Haaretz.

De kritische krant spreekt van een nieuwe stap in "Netanyahu's reis om de Israëlische democratie te ontmantelen". Haaretz schrijft dat Netanyahu "net als zijn vrienden Poetin, Erdogan en Orbán probeert een kritische, onafhankelijke krant het zwijgen op te leggen", en zegt ook onder deze druk niet te veranderen in een "regeringspamflet".

'Zorgwekkend'

Free Press Unlimited, een internationale organisatie die zich inzet voor persvrijheid, noemt de boycot een "zeer zorgwekkende" ontwikkeling. "De nationale veiligheidssituatie wordt ingezet om kritische geluiden de mond te snoeren", zegt beleidsadviseur Emma Bergmans.

De boycot zal Haaretz vooral financieel raken, denkt Noa Schonmann, universitair docent aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in het Israëlisch-Arabisch conflict. "Er is nog steeds persvrijheid in Israël, maar de regering doet er alles aan om die vrijheid te limiteren. Niet door wetgeving aan te passen, maar door media op andere manieren af te knijpen en wantrouwen te zaaien."

Kritische journalisten hebben het afgelopen jaar te maken gehad met intimidatie en censuur, aldus de internationale organisatie Reporters Without Borders (RSF). Verschillende keren zijn journalisten aangevallen door boze menigten of door de politie. Ook hadden ze te maken met militaire censuur tegen berichtgeving over "veiligheidsissues", waardoor honderden publicaties zijn tegengehouden.

Recordaantal

Het is voor het eerst dat de regering een Israëlische nieuwsorganisatie zo hard aanvalt. Tot nu toe was de repressie vooral gericht tegen Palestijnse en Arabische media. Een paar maanden geleden werd nieuwszender Al Jazeera verboden in Israël en op de bezette Westoever moest Al Jazeera haar kantoor sluiten. De Libanese zender Al Mayadeen, gelieerd aan Hezbollah, werd geblokkeerd.

Palestijnse journalisten in Gaza zeggen doelwit te zijn voor het leger:

Op de bezette Westoever worden Palestijnse journalisten tegengewerkt. Israël heeft sinds het begin van de oorlog 74 Palestijnse journalisten gearresteerd, vaak zonder aanklacht. Een deel van hen is weer vrijgelaten, 45 journalisten zitten nog vast. Israël "gebruikt draconische methoden om Palestijnse journalisten het zwijgen op te leggen", stelt waakhond Committee to Protect Journalists (CPJ).

In ruim een jaar tijd heeft het Israëlische leger zeker 137 journalisten gedood in Gaza, een recordaantal. Gaza is volledig afgesloten van de buitenwereld en buitenlandse media mogen het oorlogsgebied niet in. Daardoor zijn media wereldwijd afhankelijk van lokale Palestijnse journalisten die met gevaar voor eigen leven verslag doen, maar er is steeds minder zicht op wat er in Gaza afspeelt.