In grensstaat Arizona is immigratie allang geen abstract verkiezingsthema meer

• Ryan Hermelijn

  correspondent Verenigde Staten

Het is nek-aan-nek in de laatste peilingen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Als Donald Trump Kamala Harris weet te verslaan, komt dat voor een groot deel door de onvrede over de grote toestroom van migranten. In grensstaat Arizona vinden ze dat de federale overheid te weinig doet om de problemen op te lossen en dat de staat zelf meer macht moet krijgen.

Hij doet het werk al jarenlang, maar voor hulpverlener Paul Dixon is het nog steeds geen routine. Samen met zijn vrouw, een verpleger en een tolk die Spaans spreekt, trekken ze in twee trucks urenlang over hobbelige zandwegen door de woestijn. Ze zijn vrijwilligers voor de Green Valley Samaritans, een hulporganisatie die de migranten tijdelijk voorziet van eerste levensbehoeften als ze net de grens met Mexico zijn overgestoken.

Die migranten hebben vaak een zware tocht achter de rug, maar de laatste horde wordt relatief gemakkelijk genomen. Hier eindigt de grensmuur die Trump liet bouwen abrupt, waardoor migranten zonder grote obstakels de VS kunnen binnenkomen. Het is het einde van de lange reis, maar het begin van een veel langere procedure waarvan de uitkomst zeer onzeker is.

Geen woord Engels of Spaans

Dixon stopt de auto als hij mensen ziet. "We hebben hier een kampje opgezet, waar we ze iets te eten en te drinken geven en ook water en dekens achterlaten", licht hij toe. "We kijken of ze fysiek gezond zijn en leggen hen uit wat er gebeurt als de grenspolitie ze komt oppikken."

Rond een tent hebben zich een tiental mannen verzameld. De Samaritanen delen appels, ontbijtrepen en flesjes water uit. De mannen blijken allemaal uit Bangladesh te komen en spreken geen woord Engels of Spaans. Dixon geeft ze een pamflet met informatie in verschillende talen.

Het duurt niet lang voordat een auto van de grenspolitie op ze afkomt. De agent pikt de groep mannen op en verdwijnt weer. De eerste stap in hun asielaanvraag die een kleine kans van slagen heeft: de regering-Biden heeft de regels in de asielprocedure flink aangescherpt.

In de eerste vier maanden van het jaar heeft de grenspolitie alleen al in deze regio bijna 200.000 mensen aangehouden. De laatste maanden is het aantal illegale grenspassages gedaald, maar de toestroom leidt nog steeds tot druk in de opvang, bij de grenswacht en bij de rechtbanken, die moeite hebben de achterstand in de asielzaken weg te werken.

Geen wonder dat de boodschap van Donald Trump het goed doet in de 'Grand Canyon State'. Hij won hier in 2016, maar verloor nipt van Joe Biden in 2020. Nu kan deze swing state opnieuw het verschil maken.

Kamala Harris loopt achter in de peilingen in Arizona en pleit voor een hardere aanpak van illegale immigranten. "Die moeten worden aangehouden en uitgezet. Het systeem moet ordelijk en veilig zijn."

Maar hoe streng ze ook klinkt, Trump gaat eroverheen met zijn plannen voor "massadeportaties van miljoenen illegale immigranten". Details over dat plan geeft hij niet, maar tegenstanders ervan wijzen op tal van morele en praktische bezwaren.

Eigen wetsvoorstel

Immigratie is een zaak voor de federale overheid en de taken aan de grens liggen vooral bij de federale grenspolitie en immigratiedienst ICE. Maar de frustraties over de grensproblemen zijn zo hoog opgelopen dat Republikeinse staatsparlementariërs in Arizona een eigen wetsvoorstel hebben geïntroduceerd dat op 5 november ook op het stembiljet staat: Proposition 314.

Onder deze nieuwe regels zou het een misdaad zijn om Arizona binnen te komen buiten de officiële grensovergangen om. Ook geeft het plan de lokale autoriteiten meer bevoegdheden om migranten die illegaal de grens zijn overgestoken te arresteren en uit te zetten.

Ross Teeple, een conservatieve hulpsheriff in Pinal County, ziet daar wel de voordelen van in. "Ik heb weleens te maken gehad met illegale immigranten en als ik dan bel met de grenspolitie en de immigratiedienst, dan krijg ik als antwoord dat er niemand beschikbaar is om deze mensen in hechtenis te nemen. Dus moeten we ze weer vrijlaten, zodat ze meer misdrijven kunnen plegen."

Hij vindt dat de federale overheid het mensen met wat hij een 'nepasielaanvraag' noemt veel te makkelijk maakt. "Ik kom vaak dakloze veteranen tegen en die krijgen niet de financiële tegemoetkomingen die asielzoekers wel krijgen." Volgens Teeple zouden de nieuwkomers "zichzelf vrijwillig deporteren" als die financiële voordelen opdrogen.

Maar voor hulpverlener Dixon klinkt het weinig barmhartig: "Dit is een extremistisch wetsvoorstel dat migranten alleen maar zal demoniseren en het lokt etnisch profileren uit, waarbij mensen op basis van hun huidskleur worden lastiggevallen door de politie."

Hij wijst op een kruis midden in het woeste landschap: "Daar is een jonge vrouw omgekomen van de dorst, terwijl we enkele meters hiervandaan een grote watertank hebben geplaatst."

"Mensen noemen dit een grenscrisis", vervolgt hij, "maar voor ons is dit een humanitaire crisis."