Nederlandse gebarentaal is de Curaçaose niet: eiland vraagt om erkenning

• Joëlle van Loo

De Curaçaose gebarentaal moet op het eiland worden erkend als de officiële gebarentaal. Dat stelt het Nationaal Taalinstituut Curaçao (NTIC) in het kader van Werelddovendag. Nu is de Nederlandse gebarentaal op Curaçao de norm voor de ongeveer 6000 mensen die er gebruik van maken.

De Curaçaose samenleving kan nog een hoop vooruitgang boeken als het gaat om de hoeveelheid kansen die de dove en slechthorende gemeenschap nu krijgt, zegt Iva Martina, voorzitter van de Curaçaose Stichting Auditief Gehandicapten. "Het taboe en de schaamte van vroeger zijn afgenomen, maar op de werkvloer is een handicap nog verre van genormaliseerd."

Talenmix

Veel mensen denken dat gebarentaal een universele taal is, maar gebaren variëren net zoveel als gesproken talen. Op Curaçao bestaat de gebarentaal niet uit één taal, net zoals de lokale gesproken taal Papiaments. Het brede palet aan culturen op het eiland wordt weerspiegeld in de gebruikte gebaren.

De Nederlandse gebarentaal werd eind jaren 90 op het eiland aangewezen als de officiële gebarentaal. "De afgelopen jaren werd echter steeds duidelijker dat een taal die in de Nederlandse context is ontstaan, niet per definitie in onze Curaçaose context past", zegt Marta Dijkhoff, directeur van het NTIC.

"We hebben andere gezichtsuitdrukkingen met een andere betekenis bij bepaalde woorden in onze gesproken taal Papiaments", legt Dijkhoff uit. "Die komen vaak niet overeen met de Nederlandse gebaren." De basis van de Curaçaose gebarentaal is daarom liplezen in het Papiaments, vult Martina aan. "Engelse, Surinaamse en Nederlandse gebaren zijn daarbij een ondersteuning."

Liefdadigheid en onderschatting

Martina vertelt dat de kansen die doven en slechthorenden krijgen vooral te danken zijn aan liefdadigheid. Volgens haar moet dat anders. De groep kan prima werken in verschillende sectoren, zegt zij. "Ze worden nog veel te vaak onderschat en daardoor niet aangenomen."

Om dat te veranderen, zijn er verschillende ideeën en initiatieven op het eiland. Zo vertellen Martina en Dijkhoff dat ze samen bezig zijn met het opzetten van een commissie om meer bewustwording te creëren. Ze willen zich inzetten voor meer gebarentaal op televisie en zelfs een eigen interactief tv-programma, dat er volgend jaar moet komen.