Peilingwijzer: PVV met afstand de grootste, NSC valt ver terug

In de nieuwste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, blijft de PVV verreweg de grootste partij met 40 tot 44 zetels. Dat zijn er 3 tot 7 meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van afgelopen november. Oppositiepartij GroenLinks-PvdA volgt op ruime afstand met 24 tot 28 zetels.

De andere coalitiepartijen doen het een stuk slechter dan de PVV. BBB weet zich nog te handhaven op 6 tot 8 zetels, maar de VVD (19-23) en vooral NSC (3-5) verliezen duidelijk terrein.

De partij van Pieter Omtzigt haalde bij de verkiezingen nog 20 zetels en lijkt nu dus slechts een vijfde van zijn aanhang over te houden.

NSC 'instabiele partij'

Nader onderzoek van Ipsos I&O laat zien dat het terugtreden van Pieter Omtzigt, die om gezondheidsredenen voor onbepaalde tijd thuis zit, bijdraagt aan het beeld van een 'instabiele partij'.

Volgens Asher van der Schelde van onderzoeksbureau Ipsos I&O was het sterke punt van NSC in november dat de nieuwe partij overal kiezers vandaan wist te halen. "Mensen van links tot rechts voelden zich aangesproken door het verhaal van Omtzigt. Nu blijkt dat voordeel ook een nadeel te zijn: je ziet NSC-kiezers naar alle kanten uitwaaieren."

Aan de ene kant verliest Nieuw Sociaal Contract aan links-progressieve partijen als GroenLinks-PvdA. Daarbij gaat het vooral om mensen die boos zijn dat Omtzigt in zee is gegaan met de PVV. Aan de andere kant raakt NSC ook kiezers kwijt aan rechts, vooral aan de PVV. In deze hoek is de klacht dat NSC de kabinetsformatie heeft bemoeilijkt en nu dwarsligt bij het immigratie- en asielbeleid.

Asiel belangrijkste issue

Voor een op de drie kiezers vormen immigratie en asiel een belangrijke reden om op hun voorkeurspartij te stemmen. Geen onderwerp wordt zo vaak genoemd, laat het onderzoek van Ipsos I&O zien. Het is volgens onderzoeker Van der Schelde een belangrijke verklaring voor de sterke positie van de PVV op dit moment, de partij die door kiezers het meest wordt geassocieerd met stevig beleid op dit punt.

Overigens is er nog steeds waardering bij Nederlandse kiezers voor de kwaliteiten van Omtzigt als Tweede Kamerlid, laat onderzoek van EenVandaag/Verian zien. Hij wordt in die rol "ijzersterk" en "in zijn kracht" genoemd. Bijna de helft (48 procent) ziet hem daarom het liefst terugkeren als 'gewoon' Kamerlid en niet als fractievoorzitter.

Een partij die het juist goed doet in de Peilingwijzer, is het CDA. Bij de verkiezingen kwamen de christendemocaten uit op een historisch dieptepunt van 5 zetels, maar inmiddels zijn dat er twee keer zoveel (8-12). Uit de verschillende onderzoeken blijkt dat deze come-back op het conto te schrijven is van partijleider Henri Bontenbal, die bij Ipsos I&O uit de bus komt als de best gewaardeerde fractievoorzitter.

De Partij voor de Dieren (5 tot 7 zetels) en Volt (3-5) zijn andere partijen die hun aanhang sterk zien groeien. Alle andere partijen blijven min of meer stabiel ten opzichte van de Kamerverkiezingen.

Partijen kijken goed naar peilingen

Hoe zinnig zijn dit soort zetelpeilingen buiten verkiezingstijd? Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, deed er onderzoek naar met collega-politicologen Lisa Janssen en Tom van der Meer en kwam tot de conclusie dat de voorspellende waarde gering is. "Op dit moment ga je natuurlijk uit van een volstrekt denkbeeldige situatie: dat er morgen verkiezingen zouden zijn en wat je dan zou stemmen. Terwijl er op dit moment nog helemaal geen verkiezingen gepland zijn."

"Aan de andere kant", gaat Louwerse verder, "is er net een nieuw coalitiekabinet aangetreden en het is interessant om te zien hoe daar door kiezers op wordt gereageerd. Inhoudelijk, maar ook uitgedrukt in stemintenties. We weten dat de politieke partijen daar ook goed naar kijken. Het feit dat de VVD en vooral de PvdA in het kabinet Rutte-II van meet af aan kelderden in de peilingen, maakte nieuwe verkiezingen voor deze partijen veel minder interessant. Het is niet voor niets een van de weinige kabinetten geweest de afgelopen decennia dat de rit heeft uitgezeten."