Zelensky met 'overwinningsplan' naar VS, maar ruzie met Republikeinen overschaduwt bezoek
Toen president Zelensky afgelopen weekend met een Amerikaans militair transportvliegtuig naar de VS vloog, was duidelijk dat hij dit bezoek hoog ging inzetten. Hij had een 'overwinningsplan', een plan om Moskou te verslaan en aan de onderhandelingstafel te dwingen.
De timing komt niet uit de lucht vallen. Oekraïne heeft het zwaar aan het front in de Donbas en mist slagkracht en manschappen om de Russische opmars genoeg tegenwicht te bieden. Met het plan hoopt Zelensky zijn belangrijkste bondgenoot ervan overtuigen dat Oekraïne de oorlog nog kan winnen. "Deze herfst zal de toekomst van deze oorlog bepalen", zei Zelensky.
Bewust of onbewust gaat het dan niet alleen om de strijd op het slagveld, maar ook om de strijd om het Witte Huis. Daar raakt het lot van Oekraïne steeds verder in verstrikt. Zelensky wilde deze week met leiders van beide partijen over steun spreken, onafhankelijk van wie in november wint. In plaats daarvan heeft zijn bezoek geleid tot de toorn van de volledige Republikeinse partij, inclusief stemmen die Oekraïne normaal gesproken steunen.
Munitiefabriek
De diplomatieke missie liep na de eerste dag al spaak. Zelensky bezocht een fabriek voor 155 millimeter artilleriegranaten in Scranton, Pennsylvania (toevallig ook de stad waar Biden opgroeide). Deze munitie is cruciaal voor de Oekraïense verdediging. "De 400 mensen die hier werken hebben miljoenen Oekraïners gered", sprak Zelensky de fabrieksarbeiders toe.
Maar Pennsylvania is tegelijkertijd de belangrijkste swingstate deze verkiezingen en bij het bezoek waren alleen Democraten aanwezig, onder wie de gouverneur Josh Shapiro. Republikeinen reageerden woedend, deden het af als een Democratische campagnestunt en betichtten Zelensky van inmenging in de Amerikaanse verkiezingen.
Voorafgaand aan zijn bezoek aan de munitiefabriek bedankte Zelensky de VS voor de steun aan Oekraïne:
Wat niet hielp was een New Yorker-interview met Zelenksy afgelopen weekend. In dat interview haalde de Oekraïense president uit naar vicepresidentskandidaat Vance, die bekendstaat om zijn anti-Oekraïne standpunten. Zelensky noemde hem 'radicaal' en zei dat de running mate van Trump "zich verder moet inlezen in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog" om te begrijpen wat er nu in Oekraïne gebeurt.
Ook dat viel slecht bij de Republikeinen. Leiders van de partij in het Congres wilden niet met hem afspreken. Een mogelijke ontmoeting met Trump dreigde helemaal niet meer door te gaan.
Trump haalde fel uit naar Zelensky. Die zou een grote fout hebben gemaakt omdat hij geen deal wilde sluiten met Poetin. Ook typeerde Trump de Oekraïner als "de beste verkoper ooit", omdat hij "elk bezoek miljarden dollars mee naar huis neemt".
'Weinig nieuws'
Tijdens de ontmoeting met Biden gisteren werd weinig bekendgemaakt over het overwinningsplan. Eerder zeiden Amerikaanse en Europese vertegenwoordigers tegen de Wall Street Journal dat het geen duidelijke strategie bevat en dat er "weinig nieuws" in stond.
Biden is zich er wel van bewust wat een tweede Trump-termijn kan betekenen voor Oekraïne. Tijdens een speech bij de VN deze week riep hij landen op om Kyiv te blijven steunen. Daarnaast kondigde hij een militair steunpakket aan van 8 miljard dollar, waarvan 5,5 miljard al eerder opzij was gezet.
Deze steun moet Oekraïne krijgen, wie er straks ook in het Witte Huis zitten. Kyiv krijgt onder meer een nieuw soort zweefbommen. Maar groen licht voor de inzet van langeafstandswapens diep in Rusland - op dit moment de belangrijkste wens van Oekraïne - lijkt er nog steeds niet in te zitten
President Poetin maakte woensdag bekend dat Rusland een nieuwe nucleaire doctrine zal navolgen. Een aanval met conventionele wapens op Russisch grondgebied met hulp van een kernmacht (lees: de VS) moet voortaan genoeg zijn om nucleair terug te slaan. Washington deed de uitspraken af als "nucleair wapengekletter", maar kennelijk houdt Biden wel rekening met verdere escalatie als hij instemt met het Oekraïense verzoek.
Zelensky sprak ook met vicepresident Harris, die in een gezamenlijke toespraak uithaalde naar Trump en de anti-Oekraïne koers van zijn partij. Hun voorstellen om de oorlog te beëindigen "zijn dezelfde als die van Poetin", zei Harris. "Dit zijn geen voorstellen voor vrede, maar voor een overgave."
De steun van de Democratische presidentskandidaat was al veiliggesteld, maar het was juist de Republikeinse partij die Zelensky deze reis voor zich moest winnen voor als het dubbeltje in november de andere kant op valt.
Klein lichtpuntje voor Zelensky is dat hij vandaag alsnog een ontmoeting heeft met Trump in New York. Maar nu de Republikein het anti-Oekraïne geluid verder heeft verankerd in zijn campagne, zal deze ontmoeting de dreiging van een dichte Amerikaanse geldkraan niet weghalen.
