Hoe gevaarlijk ook, aantal bootmigranten naar Canarische Eilanden blijft stijgen
Assane Ndiaye oogt opgelucht, zijn zwarte pet achterstevoren, een brede lach op zijn gezicht. "We wachten tot we naar het Spaanse vasteland worden overgebracht", vertelt hij in een videogesprek. "Dat is waar we ons nu mee bezighouden. De rest van de tijd sporten we."
Assane is nu een week op Tenerife, een van de Canarische Eilanden. Samen met zijn vrienden deed hij er tien dagen over om het eiland te bereiken, op een bootje vanuit het Senegalese vissersdorp Mbour.
Recordjaar
Hij is een van de ruim 25.500 mensen die dit jaar vanuit West-Afrika over de Atlantische Oceaan de Canarische Eilanden hebben bereikt. Ten opzichte van vorig jaar is dat een toename van 123 procent. En 2023 wás al een recordjaar.
De overtocht is levensgevaarlijk. Vanuit Senegal leggen boten zo'n 1500 kilometer af voor ze de eilanden bereiken. De zee is onstuimig en de houten boten zijn vaak overvol. Volgens de organisatie Caminando Fronteras zijn dit jaar al meer dan 5000 mensen omgekomen op deze 'Atlantische route'.
Voor Assane had het weinig gescheeld. Een jaar geleden sprak hij ook met de NOS, nadat een eerdere poging was mislukt. De benzine aan boord raakte op, net als al het eten en drinken.
Samen met honderden anderen dobberde hij een tijd op de Atlantische Oceaan. De Marokkaanse kustwacht redde alle opvarenden en stuurde ze terug naar huis.
Vanuit Tenerife vertelt Assane aan de NOS hoe het nu wel lukte:
Eerder deze maand was de Spaanse premier Sánchez op bezoek in de West-Afrikaanse landen Senegal, Mauritanië en Gambia. In Senegal benadrukte hij dat beide landen al jaren samenwerken tegen de georganiseerde misdaad. Ook de Spaanse kustwacht, de Guardia Civil, opereert vanuit het Senegalese vasteland. Zo is er een patrouillevliegtuig gestationeerd.
Niets heeft tij kunnen keren
Aly Tandian, socioloog aan de Gaston Berger-Universiteit in de Senegalese stad Saint Louis, betwijfelt of dat soort maatregelen iets gaat uithalen. Talloze werkgelegenheidsprojecten, opgevoerde grenspatrouilles en het oprollen van smokkelnetwerken hebben het tij tot nu toe niet weten te keren.
"Het verbaast mij niets dat mensen nog altijd vertrekken," zegt Tandian. "Dit fenomeen zagen we ook al in 2006. Het zijn nog steeds dezelfde dingen die mensen bewegen om te vertrekken."
Vanuit Senegal maken vaak vissers de oversteek. De visserijsector doet het al jaren slecht, volgens belangenorganisaties mede doordat grote schepen uit Europa en China de zee leegvissen. "Dat is waarom we ons leven riskeren, zodat we aan het werk kunnen", zegt Assane. "We zien vrienden die jaren eerder zijn vertrokken, zij kunnen hun familie nu helpen met geld dat ze verdienen in Europa. Daarom willen wij ook weg."
Het beeld dat alleen jongemannen zoals Assane vertrekken, klopt volgens Tandian niet meer. "Steeds meer vrouwen nemen de boot, jonge vrouwen, oude vrouwen, zwangere vrouwen. Ook varen steeds vaker kinderen mee."
Tandian, die ook een migratie-onderzoekscentrum runt, hoopt dat West-Afrikaanse landen gezamenlijk een antwoord kunnen geven op de Europese migratiepolitiek, die er vooral op gericht is om migratie koste wat het kost tegen te houden.
"Europa heeft arbeidskrachten nodig", zegt hij. "Afrika moet zich daar meer bewust van worden, en met een voorstel komen om arbeidskrachten te sturen, op een gecontroleerde manier. De wereld vandaag heeft mobiliteit nodig, geen migratie."