3D-scan van Grote Kerk Naarden moet duidelijk maken wie schilderingen maakten

Een groep internationale studenten gaat een 3D-scan maken van de plafondschildering in de Grote Kerk in Naarden. Ze hopen daarmee onder meer te kunnen achterhalen wie de schilderingen hebben gemaakt.

De Grote Kerk wordt ook wel de Sixtijnse Kapel van het Noorden genoemd, naar de beroemde kerk in Rome met fresco's van Michelangelo. Het plafondgewelf van de kerk in Naarden is volledig beschilderd met zestiende-eeuwse Bijbelse taferelen.

Sanne Frequin is universitair docent digitale kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en begeleider van het project. "Ik denk dat we een stukje dichter bij wie het gemaakt heeft kunnen komen", vertelde ze in het NOS Radio 1 Journaal. "Of we het vraagstuk helemaal gaan oplossen weet ik niet, want dan zouden we ergens een handtekening moeten vinden en dat gaat niet gebeuren denk ik."

Al jaren zingt de naam van Jacob Cornelisz van Oostsanen rond, een schilder uit de zestiende eeuw die in Amsterdam woonde. "Van hem wordt gezegd dat hij in ieder geval een deel van het gewelf gemaakt zou kunnen hebben. En dat gaan we nu proberen uit te zoeken."

Volgens Frequin is het daarnaast vrijwel zeker dat het werk niet door één schilder is gemaakt. "Het is een interessant gewelf omdat er gebruik is gemaakt van veel voorbeelden. Er is gekopieerd uit stukjes van prenten. We denken ook zeker dat er meerdere mensen uit een atelier aan het plafondgewelf hebben meegewerkt."

Restauratie

De studenten mogen hun gang gaan in de kerk voorafgaand aan een grootschalige restauratie. "Het wordt nu mogelijk om zulke grote oppervlakten op zulk detail vast te leggen. En we willen dus ook uitzoeken hoe we de restaurateurs kunnen helpen."

Bijvoorbeeld door ingrepen die zij willen uitproberen digitaal te laten zien. "Het grote voordeel is dat we dingen kunnen uitproberen die we niet met het echte gewelf kunnen testen. Want dan moet het natuurlijk in één keer lukken."

Het gaat om 700 vierkante meter aan beschilderde planken en onderliggende beschilderde balken. De restauratie na het onderzoek met de scan zal 2,5 jaar in beslag nemen en kost ruim twee miljoen euro.

De informatie van de scan is ook nuttig voor de toekomst, zegt Frequin. "Denk aan klimaatverandering, want wat voor invloed heeft bijvoorbeeld droogte op zo'n schildering? Dat kun je in de loop der jaren hiermee in kaart brengen."