Sifan Hassan heeft met een gouden medaille op de marathon een kroon op haar Olympische Spelen gezet. Met die prestatie voltooit ze in Parijs een unieke trilogie.
Hassan won op de 5.000 en 10.000 meter eerder al brons. Nooit eerder slaagde een vrouw erin op die drie nummers een medaille te pakken.
Bij de mannen lukte dat alleen de legendarische Tsjech Emil Zátopek. Tijdens de Olympische Spelen van 1952 in Helsinki veroverde hij driemaal goud.
Hassan, die ook nog het olympisch record verbeterde, was de snelste in de eindsprint tegen wereldrecordhoudster Tigst Assefa. De Nederlandse finishte in 2.22.55 en bleef de Ethiopische met drie seconden voor. De Keniaanse Hellen Obiri pakt het brons in 2.23.10.
En dat terwijl Hassan op twee derde van de wedstrijd nog leek te knakken op een gedeelte van het heuvelachtige parcours waar het wegdek sterk helde. Onder aanvoering van Assefa en haar landgenote Amana Shankule, de wereldkampioene van 2023, werd het tempo opgevoerd.
Hassan ging niet mee met de versnelling en haakte twee kilometer later weer aan bij de kopgroep. Het was de opmaat naar een ijzersterk slotakkoord van de Nederlandse, die in de eindsprint op de Place des Invalides een historische olympische titel veroverde.
Anne Luijten, de tweede Nederlandse in het veld, finishte als vijftigste in 2.33.42.
Vierde marathon
De 31-jarige Hassan liep in Parijs pas haar vierde marathon. Ze debuteerde op de klassieke 42.195 meter in april 2023. In Londen verraste ze vriend en vijand door die wedstrijd, ondanks een onderbreking tijdens de race om rek- en strekoefeningen te doen, te winnen in 2.18.33.
Haar tweede marathon, een half jaar later in Chicago, was er een die in de recordboeken belandde. In de Windy Chicago finishte ze in 2.13.44, de tweede tijd ooit op de marathon gelopen. Alleen Assefa was sneller. Ze liep een maand eerder in Berlijn 2.11.53.
In maart van dit jaar verliep de marathon van Tokio aanzienlijk minder voorspoedig. In de Japanse metropool resulteerde Hassans 2.18.05 in de vierde plaats.
Project Zátopek, heette de missie om als eerste vrouw een medaille te behalen op de 5.000, 10.000 én 42.195 meter. Alleen de naamgever, de Tsjech Emil Zátopek, lukte het ooit om op die drie nummers olympische medailles te halen. In 1952 won De Locomotief in Helsinki zelfs drie stuks goud.
Een andere legende, Lasse Virén, was 24 jaar later in Montréal dicht bij een herhaling van die prestatie. De Fin zegevierde, mede dankzij de boycot van een groot aantal Afrikaanse atleten, op de 5.000 en 10.000 meter. Op de marathon bleef hij evenwel steken op de vijfde plaats.
Krankzinnig, noemde de voormalige atleet Michael Johnson, vijfvoudig olympisch kampioen op de 200 en 400 meter, het plan. Tussen Hassans finales op de 5.000 en 10.000 zat minder dan 48 uur. De tijd tussen de 10.000 meter en de marathon bedroeg iets meer dan 35 uur.
Hassan recupereerde na de 10.000 meter door een speciaal herstelprogramma te volgen, die de begeleiding van de atlete met geheimzinnigheid werd omgeven. Hassan kwam zaterdagmiddag slechts het olympisch dorp uit om in het Stade France haar bronzen medaille op de 10.000 meter op te halen.
Dat ze slaagde in haar missie verbaasde haar manager Jos Hermens niet. In 2022, voordat de atlete ook maar dacht aan een overstap naar de marathon, legde de oud-atleet haar het idee voor om in Parijs de twee langste baannummers te combineren met de marathon. Hermens voerde zelfs gesprekken met IOC-voorzitter Thomas Bach en Sebastian Coe, de president van de mondiale atletiekfederatie World Athletics, in een poging het atletiekprogramma aan te passen om Hassan zodoende meer rust te gunnen tussen die drie nummers. Omdat de houders van de televisierechten nu eenmaal de volgorde van de wedstrijden bepalen, keerde Hermens onverrichterzake huiswaarts.
Gaat het niet zoals het moet, dan moet het maar zoals het gaat, zal Hermens gedacht hebben. Hij hield vast aan het idee. Want als er één atlete is die zo'n uitdaging aandurft, is het Hassan. "Als het winnen van medailles gemakkelijk was, deed iedereen het wel."
De atlete verenigt volgens Hermens nu eenmaal het beste van de drie werelden waarin ze opgroeide. Hassan kwam ter wereld in Adama, de derde stad van Ethiopië. Omdat haar precieze geboortedag niet bekend is, wordt 1 januari 1993 aangehouden als die datum.
In 2008 belandt ze, als 15-jarige alleenstaande minderjarige vluchteling, in het azc van Ter Apel Via Zuidlaren belandt ze in Leeuwarden, waar ze bij de atletiekvereniging AV Lionitas haar looptalent aan het licht komt. Begin 2013 is het Honoré Hoedt die als eerste topcoach de ruwe diamant slijpt.
Tim Rowberry
Sinds ze zich in 2016 aansloot bij de Amerikaanse coach Alberto Salazar, die later levenslang geschorst werd wegens emotioneel en fysiek misbruik van sporters, brengt ze een groot deel van haar tijd door in de Verenigde Staten. In Park City, waar in 2002 de skinummers plaatsvonden tijdens de Winterspelen van Salt Lake City, werkt ze met Salazars voormalige assistent Tim Rowberry.
"Sifan heeft de trots van het Ethiopische volk, de directe aanpak van de Nederlanders en het showelement dat zo typisch is aan Amerikanen."
Met haar goud op de olympische marathon is ze bovenal een vrouw van de wereld. Of beter: de beste vrouw van de wereld.