Hans Plomp (80) overleden, grondlegger van kunstenaarsdorp Ruigoord

Schrijver en dichter Hans Plomp, de man die in de jaren 70 van Ruigoord een culturele vrijplaats maakte, is gisteren op 80-jarige leeftijd overleden. Hij leed al drie jaar aan prostaatkanker.

De ziekte was uitgezaaid en zijn onderlichaam was verlamd. In een interview met Het Parool zei hij vrijdag dat hij "klaar was op deze school". Hij heeft er zelf voor gekozen om zijn leven tot een einde te brengen.

'Oase voor de scharrelmens'

Ruigoord ligt vlak bij Amsterdam. Het dorp staat nu bekend als de 'oase voor de scharrelmens' en trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers voor exposities, concerten en festivals. Maar toen Plomp er voor het eerst kwam in 1972 was het zo goed als verlaten.

De gemeente Amsterdam wilde het haventerrein uitbreiden en had daarom alle huizen in het dorp opgekocht. De meeste bewoners waren al vertrokken en de hele boel zou gesloopt worden. Plomp belandde in het dorp door een Frans meisje, dat hij eerder op een reis in Marokko had ontmoet. Zij logeerde er en vertelde hem dat er nog maar een stuk of tien mensen woonden.

Kunstenaarsvrienden

Hij ging met haar mee naar de verlaten plek. Bij het eerste aanzicht van Ruigoord wist Plomp dat hij en zijn kunstenaarsvrienden van het Amsterdams Ballon Gezelschap (ABG) er goed zouden kunnen neerstrijken. Dat gezelschap had hij datzelfde jaar opgericht. Het was een groep van allerhande creatieve mensen: van kunstenaars tot clowns en muzikanten.

En zo geschiedde. Met medewerking van de pastoor van de Ruigoordse Sint-Gertrudiskerk konden Plomp en zijn vriend Gerben Hellinga ook de overige huizen kraken, toen die werden achtergelaten door de oorspronkelijke bewoners. De havenuitbreiding werd stilgelegd door de oliecrisis. "Ineens hadden we een heel dorp", zei hij daarover tegen stadsomroep AT5, die hem vorig jaar interviewde ter ere van het 50-jarig bestaan van het gekraakte kunstenaarsdorp.

Heldenspeld

Lange tijd bleef er dreiging van buitenaf bestaan: keer op keer werd door de gemeente gezocht naar een oplossing om de vrijplaats te behouden in het havengebied. Inmiddels is de toekomst van het dorp veiliggesteld. In maart vorig jaar werd bekend dat het kunstenaarsdorp nog zeker 25 jaar op dezelfde plek mag blijven.

Vorig jaar kreeg Plomp samen Hellinga en nog twee andere betrokkenen van het eerste uur een heldenspeld van de gemeente Amsterdam. "Door de inzet van Plomp en Hellinga veranderde Ruigoord van een verlaten dorp in een bruisende creatieve gemeenschap en cultureel bolwerk", zei de gemeente toen. "Plomp blies de kerk van Ruigoord nieuw leven in met lezingen, muziekoptredens en andere culturele activiteiten."

Andere pionier

Een andere pionier van het kunstenaarsdorp, Rudolph Stokvis, overleed een jaar geleden op 88-jarige leeftijd. Hij organiseerde in 1975 het Vliegerfeest bij het 700-jarige bestaan van Amsterdam. Nu staat dat feest bekend als het Landjuweel festival - het oudste festival van Amsterdam.

Stokvis was ook een van de initiatiefnemers van de reizen met De Luchtbus, waarmee het Amsterdams Ballon Gezelschap maandenlang door onder meer Marokko en India reisde.