Hoe een verwoest Palestijns ziekenhuis tergend langzaam herrijst

• Kaja Bouman

  redacteur Buitenland

Het was ooit het grootste en meest geavanceerde ziekenhuis in Gaza: het Al Shifa ziekenhuis. Maar na een wekenlange operatie van het Israëlische leger is het ziekenhuis in maart dit jaar helemaal kapotgeschoten.

De gevel zit vol kogelgaten, muren zijn zwartgeblakerd en de binnenplaats ligt vol puin. Er is op dat moment geen elektriciteit, geen water en medische apparatuur is beschadigd.

Toch lukt het Palestijnse artsen inmiddels weer om tientallen patiënten te behandelen in het Al Shifa ziekenhuis.

Van de 36 ziekenhuizen in Gaza zijn er 32 beschadigd. Slechts een derde is nog open, en de ziekenhuizen die open zijn, draaien niet op volle kracht.

"Er is nauwelijks gezondheidszorg meer", vertelt Mahmoud Shalabi van organisatie Medical Aid for Palestinians (MAP) vanuit Noord-Gaza. De organisatie ondersteunt het ministerie in Gaza bij de wederopbouw van het Al Shifa ziekenhuis.

"Er is nog maar één ziekenhuis in Noord-Gaza waar wordt geopereerd. Ook voor verloskunde kun je nog maar bij één ziekenhuis terecht. Alle ziekenhuizen hebben te weinig personeel en materiaal."

Herbouw moeilijk

En daarom wordt door het ministerie van Volksgezondheid in Gaza waar mogelijk gewerkt aan het herbouwen van medische instellingen. Zo ook aan het Al Shifa ziekenhuis. Maar een ziekenhuis herbouwen te midden van een oorlog is niet zonder uitdagingen.

De gevechten die de laatste weken weer toenemen in Gazastad maken het bouwwerk gevaarlijk. Daarnaast komen bouwmaterialen en -apparatuur Gaza niet binnen en het puin van ingestorte gebouwen kan niet worden opgeruimd.

Mondjesmaat

Via organisaties als de Wereldgezondheidsorganisatie en UNICEF ontvangen de ziekenhuizen mondjesmaat medicijnen, medische apparatuur en andere benodigdheden zoals brandstof voor generatoren. Bij het opknappen van beschadigde gebouwen werkt MAP daarom met de weinige middelen die het heeft.

"We kiezen strategisch welke gebouwen we eerst renoveren", vertelt Shalabi. "We beginnen met de gebouwen die het minst beschadigd zijn en daarna met gebouwen die voornamelijk uit hout bestaan. Die kunnen we makkelijker herbouwen dan gebouwen met veel staal en cement."

Ook wordt er volgens Shalabi gewerkt aan een plan om de wederopbouw zo veilig mogelijk te laten verlopen. "Dat plan is nog niet af, maar is door de gevechten wel nodig." Meer details over het effect en de gevaren van de gevechten durft Shalabi om veiligheidsredenen niet te delen.

Druk verlichten

Tot nu toe zijn er twee gebouwen van Al Shifa opgeknapt door het ministerie. Eén van de gebouwen wordt gebruikt voor dialysebehandelingen, daar kunnen nu tien patiënten per dag terecht. Het tweede gebouw waar aan wordt gewerkt is de Eerste Hulp. Dit onderdeel van het ziekenhuis functioneert nog niet.

MAP ondersteunt bij de wederopbouw van vier andere gebouwen van het ziekenhuis. Het belangrijkste project is volgens Shalabi de renovatie die nu wordt uitgevoerd in een van de gebouwen van het ziekenhuis dat het minst beschadigd is.

Dat gebouw bestaat uit zes verdiepingen. Er komen uiteindelijk zeven intensivecarebedden, twintig normale bedden en een operatiekamer. "Als die renovatie klaar is, zou dat de druk op NGO-ziekenhuizen enorm verlichten", zegt Shalabi.

De hoge druk op zorginstellingen waar Shalabi het over heeft, herkent ook Nebal Farsakh van de Palestijnse Rode Halve Maan. "Al Shifa was het grootste ziekenhuis in Gaza met een groot aanbod aan specialisaties. Toen het ziekenhuis sloot, bleef er met name in Noord-Gaza weinig over."

De Rode Halve Maan in Gaza heeft meerdere keren patiënten van het noorden naar ziekenhuizen in het zuiden moeten verplaatsen. "Het Al Ahli, een ander groot ziekenhuis in Noord-Gaza, moest te veel zorg overnemen en dat lukte niet."

Ook werd er vorige week weer gevochten in en rond ziekenhuizen in Gazastad. Het Al Ahli-ziekenhuis werd ontruimd na een waarschuwing van het Israëlische leger. "Ik heb nog nooit zoiets gezien", vertelt dokter Abu Tanne, die bij de evacuatie aanwezig was. "Ik zag overal mensen rennen. Patiënten werden gedragen door dokters of familieleden."

Het Al Ahli is sinds een paar dagen weer open, maar hoelang de wederopbouw van het Al Shifa-ziekenhuis gaat duren, is nog onduidelijk.

"Als de oorlog morgen stopt en er meteen bouwmateriaal binnenkomt en we financiële subsidie krijgen, dan zou het ziekenhuis in twee a drie jaar herbouwd kunnen zijn", zegt Shalabi. "Maar naar alle waarschijnlijkheid gaat het meer dan tien jaar duren."