'Nederlandse fotograaf Sakir Khader op Amerikaanse terroristenlijst'

De Palestijns-Nederlandse fotograaf en documentairemaker Sakir Khader staat op de Amerikaanse terroristenlijst, schrijven Follow the Money (FTM) en de Volkskrant. "Ik word als een verdachte behandeld en wantrouwend benaderd. Maar ik ben onschuldig", zegt Khader, die volgens FTM nooit van terrorisme is verdacht.

Sinds 2003 houden de Verenigde Staten een 'Terrorist Screening Database' bij. Die lijst is bedoeld om terroristen en mensen die mogelijk te linken zijn aan terroristen beter in de gaten te houden. De watchlist wordt gedeeld met zestig landen, waaronder Nederland. Volgens de Amerikaanse zender CBS staan er zo'n twee miljoen mensen op.

Op de lijst staan tientallen Nederlanders, bleek uit eerder onderzoek van FTM. Khader is de eerste van hen die daar openlijk over spreekt. Hij vertelt in de Volkskrant dat hij vanwege de lijst beperkt wordt in zijn vrijheid om te reizen. Zo heeft hij naar eigen zeggen sinds 2017 te maken met intimidatie en urenlange ondervragingen op luchthavens en met inreisverboden.

Dat levert problemen op omdat Khader als documentairemaker en fotograaf veel reist. Zo maakte hij eerder documentaires in Syrië en Irak. In februari won hij de Zilveren Camera van 2023, de belangrijkste Nederlandse prijs voor fotojournalistiek, met een fotoserie over het leven in Jenin.

Een selectie uit de serie waarvoor Khader de Zilveren Camera won:

De watchlist is niet openbaar en de Amerikaanse overheid zegt dat die nooit zal bevestigen of tegenspreken dat iemand erop staat. Sakir Khader ontdekte dat hij in de terroristen-database stond dankzij een FTM-journalist die de lijst doorgespeeld kreeg van een hacker. Ook de Volkskrant heeft de lijst in handen.

Waarom Khader erop staat is onduidelijk en volgens FTM is het onmogelijk om dat te achterhalen. De advocaten van Khader hebben inzageverzoeken ingediend bij onder meer Justitie, de AIVD en Interpol, maar dat heeft nog niets opgeleverd, schrijft de Volkskrant. De politie reageerde dat Khader "voor zover bij hun bekend" niet internationaal gesignaleerd staat.

'Moet redelijk vermoeden zijn'

Om iemand in de Amerikaanse terroristen-database te zetten, moet er een "redelijk vermoeden" zijn dat diegene betrokken is of kan raken bij terrorisme, zo blijkt uit het beleid. "Dat betekent niet dat ze terroristen zijn", zegt iemand die meewerkte aan de lijst tegen CBS. "Het betekent dat er iets is waardoor een afdeling of agentschap heeft gezegd dat de persoon nader bekeken moet worden.

Volgens zender CBS erkennen veiligheidsfunctionarissen dat er namen op de terroristenlijst staan die waarschijnlijk verwijderd moeten worden, maar is er niet genoeg personeel is om de dossiers regelmatig te controleren. Voormalig Justitieminister Yesilgöz zei eerder in het AD dat er burgers zijn die onterecht op een terreurlijst staan, maar dat die mensen zelf in actie moeten komen om dit op te lossen.

Advocaten zeggen tegen de Volkskrant dat het nog geen enkele Nederlander gelukt is om van de terrorismelijst af te komen. Eerder berichtte NRC over een man die de Nederlandse staat en politie voor de rechter daagde vanwege de lijst. Hij is nooit formeel verdacht geweest van terrorisme, maar ten minste 32 landen ontvingen belastende informatie over hem. "Dat ik het stempel heb van een potentiële terrorist, maakt me helemaal gek", zei de man tegen NRC.

Ook Khader heeft het gevoel dat hij continu zijn onschuld moet bewijzen. "Die lijst is een onzichtbare, heel zware rugzak die ik met me meedraag, en die ik die misschien wel nooit meer afgaat."