Vaak onduidelijkheid over begrafenis bekeerde moslim: 'Maak een wilsverklaring'

• Sona Boker

  redacteur Binnenland

Voor nabestaanden van islamitische bekeerlingen is het niet altijd duidelijk hoe er met een overledene moet worden omgegaan. Binnen de islam is crematie van een overledene niet toegestaan. Niet-moslims weten dat vaak niet. Onder meer islamitisch uitvaartfonds Arrahma en stichting Najiba zeggen regelmatig benaderd te worden door nabestaanden met vragen.

Zij zien dat bekeerlingen hun wens om na hun dood begraven te worden nergens hebben vastgelegd en dat kan tot problemen leiden. De Stichting Najiba probeert in Nederland de kwaliteit van leven van islamitische groepen te bevorderen en begint binnenkort met 'wilsbeschikkingsdagen' om met name bekeerlingen en hun familie te helpen.

Abdelhamid Kadi Ouahabi, directeur van Arrahma, ziet vaak dat gebrek aan kennis van de islamitische uitvaartvoorschriften en het niet opstellen van een wilsbeschikking leidt tot situaties waarin de wens van de overledene niet wordt nageleefd. Hij benadrukt het belang van het opstellen van een wassiya (wilsbeschikking).

"Voor bekeerlingen kunnen we het belang hiervan niet genoeg benadrukken. We adviseren om het te laten legaliseren bij een notaris", zegt Kadi Ouahabi. Arrahma wordt regelmatig benaderd door nabestaanden van overleden bekeerlingen.

"Zij zijn inhoudelijk niet altijd goed op de hoogte van de rituelen die bij een islamitische uitvaart komen kijken, waardoor er veel misverstanden ontstaan. Dan wordt een bekeerling gecremeerd of krijgt diegene een uitvaart die niet volgens islamitische regels verloopt."

Een testament is trouwens niet alleen voor bekeerlingen aan te raden. Het opstellen van een testament is voorgeschreven in de islam, zegt Kadi Ouahabi.

Imam Bunyamin Yildiz heeft de laatste jaren bekeerlingen begeleid in hun bekeringsproces. "Als imam heb ik mensen altijd een certificaat gegeven na hun bekering. Religieus gezien heeft het geen waarde, maar in het geval van overlijden kan het belangrijk zijn. Ik heb situaties meegemaakt waarbij nabestaanden moeilijk deden over een islamitische begrafenis, maar het certificaat hielp om dit op te lossen."

Een recent voorbeeld is een 22-jarige bekeerling die onlangs overleed na een auto-ongeluk. Haar familie wilde haar laten cremeren, maar moskee Alhouda in Venlo zocht via diverse kanalen naar juridische hulp.

Volgens de moskee had de vrouw zich in 2023 laten bekeren bij hen. De crematie werd op het laatste moment uitgesteld en er volgde zelfs een kort geding, dat met behulp van de moskee en advocaat Sarah Gerrits is aangespannen. De ouders en een afvaardiging van de moskee hebben uiteindelijk onderling overlegd en zijn tot een compromis gekomen, waarbij de vrouw toch werd begraven.

Collectieve plicht

Volgens aanwezigen in de rechtszaal was de pijn van de familie van de vrouw voelbaar in de rechtszaal. Stichting Najiba begrijpt die pijn vanuit ouderlijk perspectief. "Tegelijkertijd voelen islamitische organisaties zich verantwoordelijk tegenover de gemeenschap om te voorkomen dat moslims tegen hun wil gecremeerd worden."

"Ik kan mij voorstellen dat mensen zich afvragen waarom moslims zich bemoeien met de uitvaart van een ander", zegt Kadi Ouahabi. "Maar de islam onderscheidt twee soorten plichten binnen het geloof. De individuele plicht: daarbij horen dingen zoals het dagelijks gebed en de hadj, de pelgrimstocht naar Mekka. Maar we kennen ook een collectieve plicht, die ervoor zorgt dat moslims voor elkaar en elkaars rechten opkomen. Dit is daar een voorbeeld van."

Geloofsgetuigenis

"Wij krijgen wekelijks vragen over bekeerde broeders en zusters wiens familie de wens heeft om hen te cremeren", zegt Mourad Baddaou van Najiba. "Gelukkig worden we vaak op de hoogte gesteld door mensen die ons kennen. Afgelopen week zijn we ook veel geappt en gebeld door mensen over de 22-jarige bekeerling."

In deze situatie was er een video waarop te zien was dat de vrouw haar geloofsgetuigenis, de shahada, uitsprak in de moskee. Ook hebben mensen uit haar omgeving zich uitgesproken. "Helaas horen we ook veel verhalen over islamitische bekeerlingen bij wie het te laat was."

Vanwege de vele vragen rondom de wilsbeschikking begint Najiba in september met wilsbeschikkingsdagen, waar ze mensen willen informeren en helpen om een testament op te stellen.

Baddaou hoopt dat andere organisaties, gemeenten en moskeeën er ook aandacht aan besteden. "Moskeeën horen iemand na het uitspreken van de shahada uit te leggen dat een wilsbeschikking belangrijk is. Mensen denken liever niet aan de dood, maar het is belangrijk."