Amnesty: politieke gevangenen in Rusland worden systematisch geïsoleerd
Russische politieke gevangenen worden systematisch geïsoleerd van hun naasten. Dat schrijft Amnesty International in een rapport dat deze week is verschenen.
In het rapport beschrijft de mensenrechtenorganisatie hoe het voor een aantal zichtbare critici van het regime onmogelijk is om persoonlijke contacten te onderhouden.
Oekraïne
Het gaat vooral om gevangenen die zijn veroordeeld vanwege hun kritiek op de oorlog in Oekraïne. "Dit zijn geen geïsoleerde praktijken van een paar onbetrouwbare ambtenaren", zegt Natalia Priloetskaja van Amnesty International.
"Dit is een doelbewuste strategie van de Russische regering om andersdenkenden te isoleren, het zwijgen op te leggen en hen en hun families nog meer leed te berokkenen. Alle vormen van contact, bezoeken, telefoongesprekken en brieven worden aan banden gelegd."
Eén van de methodes is het routinematig weigeren van verzoeken om bezoek en telefoongesprekken wanneer iemand in voorlopige hechtenis zit, vaak zonder opgaaf van redenen. In andere gevallen worden familieleden aangewezen als 'getuigen' in de rechtszaak van hun dierbare, zodat ze geen contact meer kunnen hebben. In zulke gevallen is het mogelijk dat families hun naasten lange tijd niet zien.
Amnesty baseert zich op telefoongesprekken met familieleden, vrienden en advocaten van gevangenen. De organisatie kan geen onderzoek meer doen in Rusland zelf. Ook was het onmogelijk om met gevangenen zelf te praten.
Verzonnen
In het rapport wordt beschreven dat er geregeld vlak voor een gepland familiebezoek een gevangene straf krijgt voor een meestal verzonnen of licht vergrijp. De dissident komt dan in een aparte cel terecht en mag gedurende de straf geen bezoek ontvangen en telefoongesprekken voeren.
Met dergelijke praktijken wordt niet alleen de gevangene gestraft, aldus Amnesty; het leidt ook tot veel psychisch leed bij de families.
Een andere methode is een onaangekondigde overplaatsing van een gevangene naar een andere penitentiaire inrichting, meestal vlak voor een bezoek. Dit overkwam de vrouw van de bekende mensenrechtenverdediger Oleg Orlov, van de inmiddels verboden organisatie Memorial.
Hij werd in februari 2024 veroordeeld tot tweeënhalf jaar cel voor een kritisch artikel. Zijn vrouw mocht hem pas in april bezoeken, maar vlak voor haar komst werd Orlov overgeplaatst van een voorarrestcentrum in Moskou naar een andere regio, ruim duizend kilometer verderop.
De bekende journalist en oppositiepoliticus Vladimir Kara-Moerza mocht na zijn arrestatie in april 2022 vijftien maanden lang zijn vrouw en kinderen niet bellen. De tegenstander van de oorlog in Oekraïne heeft voor het zogenaamd verspreiden van valse informatie over het Russische leger 25 jaar strafkamp met verzwaard regime gekregen.
'Vorm van marteling'
Zijn vrouw Jevgenia zegt dat haar man "vele maanden heeft geprobeerd om het recht te krijgen met zijn kinderen te mogen bellen. Maar met kerst kreeg hij, als 'geschenk', de officiële afwijzing, omdat contact het proces zou schaden. Die verklaring was natuurlijk volkomen absurd. Wat de autoriteiten hier doen, is een vorm van marteling."
De Petersburgse kunstenares Aleksandra Skotsjilenko kreeg zeven jaar gevangenisstraf opgelegd voor het vervangen van prijskaartjes in een supermarkt voor anti-oorlogsboodschappen. Een jaar lang mocht ze haar partner Sonja Soebbotina niet zien. "Haar stem niet horen en haar persoon niet voor mij zien, was psychologisch heel zwaar", zegt Soebbotina.
De bekendste Russische politieke gevangene, Aleksej Navalny, zat meer dan een jaar in eenzame opsluiting. Uiteindelijk stierf hij in een strafkolonie binnen de poolcirkel onder nog altijd onopgehelderde omstandigheden.
De isolatie van gevangenen staat op gespannen voet met zowel internationale verdragen als Russische wetgeving. Het recht op contact voor gevangenen is vastgelegd in internationale mensenrechtenverdragen. Mensenrechten hebben ook volgens de Russische grondwet hoge waarde; de naleving en handhaving daarvan is de 'verplichting van de staat'.
