Gevoelige nederlaag Netanyahu: ook ultraorthodoxe Israëliërs moeten leger in
Israël moet de dienstplicht invoeren voor de ruim 60.000 ultraorthodoxe mannen in het land. Het Israëlische Hooggerechtshof heeft bepaald dat het leger moet beginnen met hun rekrutering. Slecht nieuws voor premier Netanyahu, wiens machtige ultraorthodoxe partners eerder dreigden de regering op te blazen bij een dergelijk besluit.
De kwestie speelt al decennia, maar is nu extra actueel vanwege de oorlog in Gaza, waarvoor honderdduizenden reservisten zijn opgeroepen om in het leger te dienen. Die oproep ging echter voorbij aan ultraorthodoxe Joden, ook wel charedim genoemd. Zij zijn sinds de oprichting van de staat Israël in 1948 vrijgesteld van de dienstplicht. Dat is voor veel Israëliërs onverteerbaar.
De charedim kunnen hun leven wijden aan de studie van heilige boeken en het herstellen van religieuze instituten die waren vernietigd tijdens de Holocaust, is de gedachte achter de vrijstelling. Inmiddels zijn de religieuze instituten groter dan ze ooit zijn geweest, zelfs vóór de Holocaust waren ze niet zo groot.
Het Hooggerechtshof bepaalde in de afgelopen jaren al meermaals dat selectieve dienstplicht in strijd was met de wet, omdat die discriminerend zou zijn. Van een daadwerkelijke afschaffing van de vrijstelling kwam het echter nooit, mede door verzet van religieuze partijen.
Crisis voor Netanyahu
Ook premier Netanyahu, die in zijn regering afhankelijk is van de steun van twee ultraorthodoxe politieke partijen, spande zich de afgelopen weken in om de vrijstelling te behouden. Maar het Hooggerechtshof zet nu unaniem een streep door die plannen. Het oordeel luidt wederom: de uitzondering is discriminerend en daarmee niet wettelijk toegestaan. Het leger moet van het hof beginnen met rekruteren.
Niet duidelijk is hoe en wanneer dat zal gaan gebeuren, maar volgens juristen wordt het voor Netanyahu nu steeds moeilijker om vertragingstactieken toe te passen. Ook heeft de procureur-generaal het leger vanavond in een brief opgedragen om per direct 3000 orthodoxen op te roepen voor militaire dienst. Op deze manier komt de regering steeds verder onder druk te staan.
De machtige ultraorthodoxe partijen Shas en United Torah Judaism (UTJ) hebben vaker gedreigd uit de coalitie te stappen als vrijstellingen voor hun gemeenschap zouden verdwijnen. Tijdens hoorzittingen zeiden regeringsadvocaten dat het dwingen van charedim "de Israëlische samenleving uiteen zou scheuren".
De premier heeft zelf nog niet gereageerd op het oordeel. Zijn Likud-partij heeft dat wel gedaan: in een eerste reactie zei de partij "verbijsterd" te zijn. De leider van de UTJ-partij, Yitzhak Goldknipf, sprak van "een teleurstellende beslissing".
Apart legeronderdeel
In theorie heeft de groep kandidaat-rekruten een aanzienlijke omvang. Doordat ultraorthodoxen veel kinderen krijgen, is het aantal ultraorthodoxe mannen sinds 1948 enorm gestegen van 400 tot 63.000.
Overigens dient momenteel al een groep ultraorthodoxen in het leger. Vanwege de terreuraanslagen op 7 oktober hebben zeker 2000 strenggelovigen zichzelf aangemeld. Ook daarvoor was er al een speciale eenheid voor orthodoxen: het Netzah Yehuda-bataljon. Begin dat jaar zou de VS sancties tegen deze eenheid hebben overwogen, omdat de leden betrokken waren bij grove mensenrechtenschendingen.
Het is nog onduidelijk hoe het leger op grote schaal ultraorthodoxen kan laten integreren. In het leger werken mannen en vrouwen samen en is er niet altijd ruimte voor religieuze dieetrestricties. Er wordt naar verluidt dan ook gedacht aan een oplossing waarbij de ultraorthodoxen een apart legeronderdeel krijgen.
