Wisselende reacties op natuurwet, van 'schoffering' tot 'cruciale overwinning'

Zo veelbesproken als de Europese natuurherstelwet op voorhand was, zo veelbesproken is hij nog steeds na de stemming waarin hij werd aangenomen. Milieuorganisaties spreken van een "cruciale overwinning" terwijl boeren vrezen voor "desastreuze gevolgen" en spreken van een "zwarte dag voor democratie en voedselproductie".

Vandaag stemden de EU-landen in met de natuurherstelwet. De benodigde meerderheid kwam er na een ommezwaai van Oostenrijk. De Oostenrijkse milieuminister Gewessler (De Groenen) zei dat haar geweten haar had geleid en dat er "moedige beslissingen nodig zijn voor een gezonde en gelukkige toekomstige generatie".

Het plan is, in de vijf jaar dat het gevormd is, wel danig afgezwakt. Zo was oorspronkelijk sprake van een verbod op verslechtering van de natuur. Dat werd geschrapt. Nu moeten landen alleen hun best doen om te voorkomen dat natuurgebieden achteruitgaan.

Timmermans blij

Frans Timmermans, als toenmalig Eurocommissaris initiatiefnemer van de wet, reageerde op X verheugd op het besluit. Hij spreekt van "een mooie dag" en "een kans op herstel" voor de Europese natuur. "Ook mooi dat vals spel door Nederland niet is beloond."

Dat laatste is een verwijzing naar de tegenstem van Nederland. In eerste instantie wilde het demissionaire kabinet voor stemmen, maar onder druk van de nieuwe Tweede Kamer werd minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) teruggefloten. Ze bekende dat ze met 'tegenzin' tegen de wet zou stemmen.

In een brief aan de Kamer schrijft Van der Wel vandaag "verrast" te zijn door de wet, die ook voor ons land gevolgen heeft. Van der Wal schrijft zich daar echter niet meer mee bezig te zullen houden "gelet op mijn demissionaire status".

Zo staat in de wet dat er in 2030 herstelmaatregelen moeten komen voor 30 procent van de natuurgebieden die in slechte staat zijn. En in 2050 zou er voor 90 procent een herstelplan moeten zijn. Alle lidstaten moeten op basis van de wet een eigen herstelplan maken.

'Dank aan Oostenrijk'

Bas Eickhout, voorman van de Groenen in het Europees Parlement, is net als Timmermans tevreden. "Veel dank voor Oostenrijks Groene minister", schrijft hij op X. "Ze zullen plannen moeten maken om de natuur in ons land te herstellen."

Gerben-Jan Gerbrandy van D66 is eveneens content. "Iedereen wil schone lucht en schoon water. Ik kan niet begrijpen dat je dat basale mensenrecht niet zou willen onderschrijven." Collega-Europarlementariër Anja Hazekamp van de Partij voor de Dieren noemt de natuurherstelwet een "reddingsboei", die volgens haar net op tijd komt nu in Nederland een regering aantreedt die "natuurbescherming totaal niet serieus neemt."

Niet alle politieke partijen zijn echter te spreken over de wet. Zo is de BoerBurgerBeweging naar eigen zeggen woest. De Europese lijsttrekker Sander Smit spreekt bij BNR van "een ongekende schoffering van de politieke realiteit".

Opluchting bij milieu- en natuurorganisaties

Milieuorganisaties zijn wel opgelucht. "Eindelijk groen licht", laat Milieudefensie bijvoorbeeld weten. "Nu is het tijd voor de uitvoering, ook in Nederland. Want nergens in Europa gaat het zo slecht met de biodiversiteit als hier."

Ook Greenpeace, Natuurmonumenten en het Wereld Natuur Fonds (WNF) zijn blij. "We rekenen erop dat de lidstaten deze wetgeving effectief uitvoeren, in nauwe samenwerking met alle betrokkenen", zegt Jelle de Jong, directeur van het WNF.

'Slag in het gezicht'

Boerenorganisaties zijn verontwaardigd over het Europese besluit. Zo is Agractie "onthutst" en zegt dat de wet "desastreuze gevolgen heeft voor Nederlandse ondernemers, boeren en economie".

Volgens Agractie is geen rekening gehouden met de uitkomst van de Europese verkiezingen, waar straks een nieuw Europees Parlement zit dat waarschijnlijk minder groen stemt. "Op zijn minst had de wet opnieuw moeten worden voorgelegd aan het nieuwe Europees Parlement", vindt Agractie.

Land- en tuinbouworganisatie LTO uit zijn zorgen over de wet. "De natuurherstelwet schiet haar doel voorbij en zal vergaande gevolgen hebben voor het platteland en boerenerf", zegt de organisatie. De LTO zegt dat voor natuurherstel te zijn, "maar niet op deze manier".

"Het gaat daarbij met name over het gebruik van landbouwgrond in Nederland en de gevolgen van deze verordening voor het verdienvermogen van Nederlandse boeren en tuinders", schrijft de LTO in een verklaring.

Ook in Vlaanderen reageren boerenorganisaties ontgoocheld. "De goedkeuring van de natuurherstelwet is opnieuw een voorbeeld van ondoordacht beleid", zegt de voorzitter van de Boerenbond tegen de Vlaamse omroep VRT.

De Groene Kring, een jongerenorganisatie in de Vlaamse landbouwsector, noemt de wet "een slag in het gezicht". Volgens de voorzitter veroorzaakt de wet onzekerheid "boven op de moeilijke situatie waarin jonge boeren zich vandaag al bevinden".