Schrijver en vertaler Willem van Toorn overleden
Schrijver, dichter en vertaler Willem van Toorn is vrijdag in Frankrijk overleden. Hij was 88 jaar. Een dag ervoor zouden de laatste werken van zijn hand gepresenteerd worden, een vertaling van brieven van Franz Kafka onder de titel Ik moet u zo ontzettend veel schrijven en een boek over Kafka, Kafka voor beginners.
Niet toevallig, want Van Toorn heeft zich tientallen jaren beziggehouden met het (opnieuw) vertalen van het oeuvre van de Tsjechische schrijver. Ook schreef hij uitgebreid over Kafka, in nawoorden bij de vertalingen en in artikelen. Daarbij nam hij uitgesproken standpunten in: zo vertaalde hij Kafka's roman Das Schloss niet meer als Het slot, maar als Het kasteel, omdat hij vond dat dat veel gangbaarder Nederlands was.
Willem van Toorn debuteerde in 1959 zelf als schrijver met de novelle De explosie. Een jaar later verscheen zijn eerste dichtbundel Terug in het dorp. Het was het begin van een lang en vruchtbaar schrijverschap: Van Toorn zou meer dan veertig romans, verhalenbundels, kinderboeken, dichtbundels en essays schrijven.
Zijn uitgever Querido roemt dan ook zijn "groot en veelzijdig oeuvre", dat opvalt door "de lichtheid, de schijnbare eenvoud in groot stilistisch vermogen en zijn betrokkenheid bij maatschappelijke kwesties".
Kleurrijke details
Willem van Toorn werd in 1935 geboren in Amsterdam. Hij groeide op in de buurt Oud-West, samen met de later ook bekende schrijvers Bernlef en K. Schippers. Over zijn jeugd schreef hij de autobiografische roman De rivier, waarin hij in kleurrijke details zijn jeugd schetst en de achtergrond van het oorspronkelijk uit de Betuwe afkomstige middenstandsgezin waarin hij opgroeide.
De titel verwijst naar de rivier de Waal en dat is ook een van de thema's in het boek, waarover Van Toorn ook elders veelvuldig heeft geschreven: de dijkverzwaringen van de jaren 80 en 90 en de teloorgang van het Nederlandse landschap. Daarover gaat ook een van zijn bekendste romans, Een leeg landschap (1988).
Longontsteking
Behalve het werk van Kafka heeft Van Toorn meer grote schrijvers in het Nederlands vertaald, onder wie Stefan Zweig (waaronder diens beroemde De wereld van gisteren), Klaus Mann, Christopher Isherwood, John Updike en E.L. Doctorow. Hij vertaalde ook poëzie, en zijn eigen werk werd vertaald, onder meer in het Engels, Duits, Italiaans en Zuid-Afrikaans.
Willem van Toorn kreeg verschillende prijzen, waaronder de Jan Campert Prijs en de A. Roland Holst-Penning voor zijn hele oeuvre. Voor de AKO Literatuurprijs (de huidige Boekenbon Literatuurprijs) en de Libris Literatuurprijs, die meer geld en hogere verkoopcijfers opleveren, werd hij wel genomineerd, maar hij won ze niet.
Het zegt misschien iets over een gebrek aan erkenning, want ook prestigieuzere prijzen als de P.C. Hooftprijs en de Constantijn Huygensprijs heeft Van Toorn niet gekregen.
De laatste jaren woonde hij in Midden-Frankrijk, vlak bij de stad Châteauroux. Daar overleed hij ook na een korte ziekenhuisopname vanwege een longontsteking. Vanwege die longontsteking ging de presentatie van zijn laatste werken donderdag niet door.