Ouders niet bewust van online pesten: 'Er gaan grafstenen rond met naam kind'
In elke klas zijn gemiddeld twee tot drie kinderen slachtoffer van online pesten. Ouders hebben vaak geen idee van wat er speelt, terwijl de gevolgen van online pesten vaak nog groter zijn dan die van offline pesten. Dat concluderen onderzoekers van de Saxion Hogeschool in een onderzoek waarbij ze verschillende bestaande en aanvullende onderzoeken bij elkaar hebben gebracht om het probleem beter in kaart te brengen.
De conclusies gaan over zowel basisscholen als middelbare scholen. Een extra verkennend onderzoek werd gedaan naar de bovenbouw van de basisschool, omdat daar nog weinig bekend is over online pesten.
"We kunnen nog niet goed zeggen hoe groot het probleem is, omdat de cijfers variëren van 10 tot 40 procent, maar we kunnen concluderen dat het absoluut ook al voorkomt in groep 6, 7 en 8", zegt mede-onderzoeker Remco Spithoven, die samen met Saxion-lector Cathy van Tuijl online pesten in kaart bracht.
Onder cyberpesten vallen alle vormen van pesten die plaatsvinden op sociale media. Denk daarbij aan nare berichten sturen op Snapchat, nare reacties op YouTube, iemand buitensluiten in een klassenapp of foto's doorsturen die eigenlijk privé zijn.
Als dit vaker dan twee of drie keer gebeurt bij iemand wordt het pesten genoemd. "Dit gaat er vaak ernstig aan toe. We hebben voorbeelden gezien van grafstenen met een naam van een kind erop, dat is heel heftig", zegt Spithoven.
Uit het onderzoek blijkt dat de gevolgen van online pesten vaak nog heftiger zijn dan op het schoolplein. Dat komt onder meer omdat het 24 uur per dag doorgaat.
"Maar online wanen daders zich ook vaker anoniem, je ziet niet meteen de impact van je daden en kan dan verder gaan in de dingen die je zegt dan dat je op school zou doen. Je ziet dat ook bij volwassenen op sociale media. Dus juist kinderen die nog zoekend zijn in hoe je met elkaar moet omgaan, zijn daar heel gevoelig voor", legt Spithoven uit.
Gevolgen
Dat er amper toezicht is, leidt er volgens de onderzoekers toe dat de gevolgen in korte tijd heel hoog oplopen. Dat kan leiden tot jarenlange angst, schooluitval, depressies, slaapproblemen en in het extreemste geval het denken aan of zelfs overgaan tot suïcide.
Waar in de klas een leraar vaak wel zicht heeft op wie er gepest wordt, hebben zowel ouders als docenten vaak geen idee wat er online speelt. Ook weten ze niet altijd hoe apps werken. De onderzoekers wijzen erop dat kinderen daardoor te afhankelijk worden van de regels op platformen. Van Spithoven: "Het zou goed zijn om meer politieke discussies te hebben over de wetten en regels waaraan de grote techbedrijven zich moeten houden."
Verantwoordelijkheid bij samenleving
Toch ligt de verantwoordelijkheid volgens de onderzoekers niet alleen bij platforms als TikTok en YouTube, maar zou de hele samenleving en in de eerste instantie ouders beter moeten nadenken over hoe we kinderen opvoeden in een online omgeving.
"In Ierland is een dorp, waar alle ouders met elkaar hebben afgesproken dat kinderen tot een bepaalde leeftijd geen smartphone krijgen. Dat is hier misschien wat onrealistisch, maar wel een inspirerend voorbeeld van hoe je samen nadenkt over wat wenselijk is voor jongeren."
