Vlaggenrel rond rechter schaadt vertrouwen in Hooggerechtshof VS verder

• Magali Meijers

  Bureau Washington

Twee vlaggen in de tuin van Samuel Alito, een rechter van het Amerikaanse Hooggerechtshof, leiden tot ophef in de VS. De vlaggen worden geassocieerd met de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Democraten verwijten Alito partijdigheid en eisen in een open brief dat hij zich terugtrekt uit rechtszaken die over de bestormers gaan.

Na de presidentsverkiezingen in 2020 beweerden aanhangers van Donald Trump, net als Trump zelf, dat Joe Biden de verkiezingen niet eerlijk had gewonnen. Om te laten zien dat ze het niet eens waren met de uitslag van de verkiezingen, werd het symbool van de omgekeerde Amerikaanse vlag gebruikt. De vlag werd ook gedragen tijdens de protestmars in Washington die uitliep op geweld.

Foto's laten zien dat de omgedraaide vlag enkele weken na de bestorming in Alito's tuin in Virginia heeft gehangen. Alito, die sinds 2006 rechter is van het Hof, wijst naar zijn vrouw. "Ik ben niet betrokken geweest bij het ophangen van de vlag", vertelt Alito aan The New York Times. Zijn vrouw zou na een ruzie met de buurman de vlag als reactie hebben opgehangen.

Nog een controversiële vlag

Een paar dagen later doken er weer foto's op, dit keer van een vlag met de tekst An appeal to heaven (een beroep op de hemel) bij Alito's vakantiehuis in New Jersey. De vlag wordt ook wel de Dennenboomvlag genoemd, omdat er in het midden van de witte vlag een tekening van zo'n boom te zien is.

Die vlag werd voor het eerst gebruikt door George Washington tijdens de Amerikaanse Revolutie, maar werd daarna nauwelijks meer gebruikt. Christelijke nationalisten en rechtsextremisten namen het symbool van verzet tegen de Britse overheerser over in hun strijd tegen president Biden en zijn aanhangers.

Niet het eerste schandaal

De vlaggen roepen vragen op over de neutraliteit van Alito. Op het moment dat de controversiële vlag afgelopen zomer bij het vakantiehuis van de rechter wapperde, boog het Hooggerechtshof zich over belangrijke zaken, zoals de vraag of de vervolging van honderden Capitoolbestomers wel rechtsgeldig is.

Daarnaast beslissen ze of oud-president Trump immuniteit heeft voor zijn mogelijke rol in de aanloop naar het gewelddadige protest. Drie van de zes leden van de conservatieve meerderheid binnen het hof werden door hem aangesteld.

Bovendien draagt de kwestie bij aan het verlies van vertrouwen in het Amerikaanse Hooggerechtshof. Uit peilingen blijkt dat het vertrouwen van Amerikanen in het Hooggerechtshof nog nooit zo laag is geweest.

Zo kwam eerder al collega-rechter Clarence Thomas wegens schijnbare partijdigheid in opspraak, toen zijn vrouw beweerde dat de verkiezingen van 2020 niet eerlijk zijn verlopen. Ondanks de betrokkenheid van zijn vrouw, weigert Thomas zich terug te trekken uit de eerder genoemde zaak.

Thomas zelf is ook meerdere keren in opspraak gekomen. Hij zou onder meer geld hebben aangenomen van een conservatieve miljardair. Vorig jaar was er ook ophef over de rechters Sonia Sotomayor en Neil Gorsuch. Ze weigerden zich terug te trekken uit zaken waar hun uitgeverij bij betrokken is. Beiden hebben lucratieve boekendeals met die uitgever gesloten.

In een nieuwe gedragscode die de rechters vorig jaar november opstelden naar aanleiding van eerdere ophef, spraken ze af dat rechters van het Hooggerechtshof onpartijdig moeten zijn. Ook moeten ze politieke uitspraken of meningen vermijden over zaken waar zij zich mogelijk over moeten buigen.

Hoewel het als een doorbraak werd gezien dat de rechters deze regels opstelden, wezen critici erop dat sancties ontbreken om rechters die over de schreef gaan terug te fluiten.