Waarom successprookje van vrouwen Fortuna na bekerfinale mogelijk stopt
De voetbalsters van Fortuna Sittard kunnen vanmiddag in de bekerfinale tegen Ajax (14.30 uur) hun eerste grote prijs pakken. Dat is voorlopig misschien ook meteen de laatste.
Na dit seizoen gaat Fortuna, dat in 2022 startte met een eredivisieploeg, in een andere formatie verder. Zonder hoofdtrainer Roger Reijners. Zonder aanvoerder en eredivisie-topscorer Tessa Wullaert. Het grote geld is op.
De ambitie om de top drie aan te vallen en binnen afzienbare tijd Champions League spelen, lijkt voor nu van de baan.
Torenhoge ambities
Het geld voor de vrouwenploeg kwam van Principion, een investeringsvehikel van de oprichters van gamegigant Azerion, dat in 2022 ook voor drie jaar naamsponsor werd van de eredivisie voor vrouwen. Naar eigen zeggen vanuit de wens om het hele vrouwenvoetbal in Nederland verder te brengen.
De nieuwe geldschieter liet aan de NOS weten een miljoen euro uit te trekken voor het eerste seizoen - een gemiddelde eredivisiebegroting is 4,5 ton. Er werden topspeelsters gehaald uit het buitenland, zoals de Belgische international Wullaert. En haar landgenote Diede Lemey, verkozen tot beste keepster uit de Italiaanse competitie in 2021/2022.
Elke speelster kreeg een vast contract. Uitzonderlijk, want iets minder dan de helft van de speelsters in de eredivisie speelde destijds voor een onkostenvergoeding, bleek uit onderzoek van Women Inc.
"Hier kan je je 100 procent op voetbal focussen. Dat is niet bij elke club vanzelfsprekend", zei Moïsa van Koot in december 2022 over haar keuze voor de Limburgse club.
Ook kreeg Fortuna Vrouwen dezelfde faciliteiten als de mannen en speelde het elke thuiswedstrijd in het hoofdstadion - uniek voor een Nederlandse vrouweneredivisieclub.
Het eerste seizoen eindigde de Limburgse club als derde, achter Ajax en FC Twente. Dit seizoen werd Fortuna vierde, op slechts één punt achter nummer drie PSV.
Tot zover het hosannaverhaal. Want dat de ambities moeten worden bijgesteld, is zeker. De financiële problemen stapelden zich sinds het aantreden van de nieuwe geldschieter op.
In maart vorig jaar stelde waakhond Autoriteit Financiële Markten (AFM) een onderzoek in naar mogelijk marktmisbruik van het aandeel Azerion. Het onderzoek lijkt volgens Azerion te zijn gericht op de aandeelhouders van Principion, de mede-eigenaar van Fortuna. Atilla Aytekin trad daarop tijdelijk terug als bestuurder bij de gamegigant.
Sinds 2022 daalde de waarde van de aandelen van Azerion met ruim 80 procent.
Twee maanden later liet de Turkse topspits Burak Yilmaz - de nieuwe vedette van de club - weten alweer te vertrekken bij de mannen van Fortuna. Eerder ontstond er onvrede over het niet uitbetalen van salarissen.
Afgelopen januari deelde Fortuna de jaarcijfers met een nettoverlies van 7,5 miljoen euro. Op dat moment stond de club al jaren in het rood en onder toezicht bij de KNVB. Een club moet financieel gezond zijn om een proflicentie te behouden.
Vrouwen de dupe
De problemen werden ook zichtbaar bij de vrouwen. Eerst onderhuids: waardevolle krachten, voornamelijk basisspeelsters, die zeiden het naar hun zin te hebben bij Fortuna, overwogen in januari te vertrekken. Maanden later werd door de club bevestigd dat die speelsters inderdaad weg zouden gaan.
Alieke Tuin en Charlotte Hulst verkassen naar FC Twente, Féli Delacauw gaat naar het Duitse Hoffenheim en Hanna Huizenga vertrekt naar PEC Zwolle. Wullaert vertrekt ook, maar zij heeft nog geen nieuwe club. Andere namen zijn door Fortuna nog niet naar buiten gebracht.
Ook was het voor speelsters maandenlang onzeker of Fortuna wel of niet de stekker uit de vrouwentak zou trekken. Dat leek invloed te hebben op de resultaten. In de winterstop stond Fortuna derde, na de winterstop zakte de ploeg weg. In vier duels op rij werd slechts één punt gepakt.
De architect van het team, technisch manager Bo Breukers, gaf begin maart aan de NOS aan nog weinig te kunnen zeggen over komend seizoen. Wel zei hij: "Het is aannemelijk dat er verschil gaat zitten in de financiën. Dat betekent dat je een andere selectie gaat samenstellen."
Algemeen directeur Ivo Pfennings onthulde een maand later dat de extra financiële bijdrage van de geldschieter na dit seizoen stopt. "Zonder die extra financiële bijdrage is het niet mogelijk om de top drie aan te vallen", zei hij tegen ESPN. "Ik ga ervan uit dat we een rol in de middenmoot kunnen spelen."
De grote ambities moeten dus in de ijskast. De droom van geld en gelijkwaardigheid als weg naar succes blijkt inderdaad wat het is: een droom.
Impact?
Welke impact heeft dit op speelsters? Zij die hun buitenlandse avontuur inruilden voor de beloftes van Fortuna, moeten na twee jaar weer op zoek naar een andere club. Alle contracten, op één na, lopen in juni af.
Je kan er wel een miljoen tegenaan gooien, maar als het geld na twee seizoenen op is, heb je een probleem.
"De sponsor stapt eruit. Veel speelsters, onder wie ikzelf, krijgen geen nieuw contract", liet Wullaert in april bij een persconferentie van de Belgische nationale ploeg weten.
Met sommige speelsters lopen de gesprekken nog. Zij zullen, als ze willen blijven, mogelijk genoegen moeten nemen met minder salaris.
Verbijsterd
Spelersvakbond VVCS is verbijsterd over de gang van zaken en plaatst ook vraagtekens bij de werkwijze van de KNVB. "De vraag is hoe je als bond wil omgaan met nieuwe eredivisieclubs. Als je verplicht wilt toetreden moet er een goed plan staan, eentje waarbij het niet afhankelijk is van één sponsor", aldus voorzitter Claudia van den Heiligenberg.
Ook is ze kritisch op de financiële toetsing bij aanvang door de KNVB. "Je kan er, zoals in het geval van de eigenaren van Fortuna, wel een miljoen tegenaan gooien, maar als het geld na twee seizoenen op is, heb je een probleem."
De KNVB reageert daar als volgt op: "Uiteraard is het van belang dat de inkomsten en uitgaven van een club in balans zijn. Dat geldt overigens in het algemeen en niet alleen voor het vrouwenvoetbal. Structurele kosten moeten niet met incidentele baten worden gefinancierd."
De speelsters hebben zich in elk geval sportief herpakt. De laatste competitiewedstrijd werd met een 8-1 overwinning op PEC Zwolle beslecht. En met een 2-0 zege hielden ze FC Twente nog een wedstrijd van het veroveren van het landskampioenschap. Ook werd Wullaert met 26 goals topscorer van de eredivisie.
Nu wacht alleen de beker nog als mogelijke bekroning van de inzet van dit team.
