Catalonië naar de stembus, Spanje kijkt gespannen toe

• Miral de Bruijne

  correspondent Spanje en Portugal

In de Spaanse regio Catalonië kunnen vandaag ruim 5,7 miljoen mensen hun stem uitbrengen voor de regionale verkiezingen. Belangrijkste thema is onafhankelijkheid voor Catalonië. Alle ogen zijn gericht op separatistenleider Carles Puigdemont, die de uitslag net over de grens in Frankrijk afwacht.

In maart kreeg het bestuur van de regio rond Barcelona de begroting niet rond. Als gevolg werden vervroegde verkiezingen uitgeschreven.

De timing van de verkiezingen leek niet direct gunstig voor de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen. Een amnestiewet voor separatisten is nog in behandeling in de Spaanse senaat. Zolang die wet niet van kracht is, is nog onduidelijk óf en voor wie die gaat gelden.

Door de aandacht voor deze wet gaat het in Spanje ook weer veel over onafhankelijkheid voor Catalonië. Vooral separatistenleider Puigdemont heeft van het moment gebruikgemaakt. Hij was de Catalaanse regiopresident tijdens het illegale onafhankelijkheidsreferendum in 2017.

Omdat hij een van de sleutelpersonen was in dat hele proces, wilde Spanje hem daarvoor veroordelen. Puigdemont vluchtte naar België, waar hij niet kon worden vervolgd en jarenlang in ballingschap leefde.

Direct na het uitroepen van de nieuwe verkiezingen stelde Puigdemont zich verkiesbaar als lijsttrekker van zijn partij Junts per Catalunya. Opvallend, omdat hij nog altijd niet in Spanje is en er een kans bestaat dat hij wordt gearresteerd als hij weer voet op Spaanse bodem zet. De amnestiewet is namelijk nog niet van kracht en zelfs als dat het geval is, zou het kunnen dat Puigdemont daar niet onder valt. Tegen hem loopt namelijk ook een terrorismeonderzoek; bij een veroordeling valt hij onder de uitzonderingen van de wet.

En dus wacht Puigdemont de verkiezingsuitslag af in de Zuid-Franse stad Perpignan, dicht bij de Spaanse grens. Volgens de peilingen wint zijn partij de verkiezingen niet, maar bestaat er wel een kans dat zijn partij een coalitie mag vormen.

De grootste partij in de peilingen is de socialistische PSC. De kans bestaat dat die niet genoeg zetels haalt om met andere linkse partijen een meerderheidscoalitie te vormen. Als een formatiepoging van PSC zou mislukken, mag de tweede partij formeren. Dat is volgens de peilingen Junts per Catalunya. En samen met andere onafhankelijkheidspartijen kan die mogelijk wel bogen op een meerderheid.

Onafhankelijkheidsreferendum

Ook de vorige coalitie was er een van onafhankelijkheidspartijen, en tot onafhankelijkheid is het niet gekomen. En toch maakt de landelijke regering in Madrid zich nu meer zorgen. De separatisten voelen zich door de amnestiewet namelijk gesterkt. Politieke figuren die de afgelopen jaren geen politiek konden bedrijven, kunnen zich dan weer op het speelveld begeven.

Daarnaast wordt in Catalonië weer steeds meer gesproken over een nieuw onafhankelijkheidsreferendum. Puigdemont heeft beloofd zich hiervoor te gaan hardmaken. En dus zijn alle ogen vandaag gericht op Catalonië en op een Franse stad net over de grens.