Nazaat van SS'er bij onthulling struikelsteen: 'Wil het afsluiten'

Bij het plaatsen van een herdenkingssteen voor de in de Tweede Wereldoorlog vermoorde Groninger Kees Robertus waren vandaag nabestaanden van zowel het slachtoffer als de dader aanwezig. De 'Stolperstein' (struikelsteen) werd gelegd aan de Oostersingel in Groningen.

Robertus werd in de Tweede Wereldoorlog gedood door SS'er Gerrit de Zwart, als vergelding voor een mislukte overval van het verzet op het gemeentehuis van Grootegast. Een nazaat van De Zwart, die niet bij naam genoemd wil worden, deed de aanvraag voor de vandaag onthulde struikelsteen.

Oom

De moordenaar was een broer van zijn moeder, zijn oom dus. "Hij meldde zich in 1940 vrijwillig bij de Duitsers voor een opleiding en hij dacht sportinstructeur te worden, maar hij kwam bij de SS terecht", vertelt hij aan RTV Noord. "In 1943 werd hij min of meer gedwongen om bij het Sonderkommando Feldmeijer te gaan." Dat was een groep Nederlandse SS'ers die belast was met het plegen van moorden.

In de nacht van 11 juli 1944 kreeg De Zwart samen met een handlanger de opdracht twee onschuldige Groningers te vermoorden als vergelding voor een actie van het verzet, schrijft de regionale omroep. Robertus stond op de slachtofferlijst omdat hij directeur was van een transportbedrijf en bekend stond als anti-Duits.

Na de oorlog verklaarde de weduwe van Robertus dat hij door twee mannen uit huis werd meegenomen. Op de hoek van de straat werd hij neergeschoten. Drie dagen later overleed hij in een ziekenhuis.

Afsluiting

De nazaat van de moordenaar zocht het verhaal de afgelopen jaren uit en noemt het vreselijk: "Rationeel begrijp ik wel dat ik hier niet verantwoordelijk voor ben, maar ik heb me de hele geschiedenis wel eigen gemaakt. Maar met deze Stolperstein wil ik het voor mezelf ook afsluiten", aldus de man.

De geschiedenis van zijn oom noemt hij confronterend: "Hij heeft drie mensen vermoord. Aan de andere kant, hij is in 1944 gedeserteerd en ondergedoken omdat hij dit niet wilde. Dat heeft bij zijn veroordeling meegespeeld, hij kreeg twintig jaar cel en geen levenslang of de doodstraf."

Later ging De Zwart in Duitsland wonen, waar zijn nazaat hem weleens opzocht: "Maar er werd thuis niet veel over gepraat. Mijn moeder had er heel veel verdriet van dat haar broer dit allemaal had gedaan."

Ook bij de familie van Robertus werd thuis niet gepraat over zijn dood, zegt een kleinzoon. "Het was voor mijn oma en de kinderen een heel pijnlijke zaak. Zo ging dat na de oorlog, ze moesten door. Maar later pas hoorden we meer over opa Kees. Dat het een hele sociale man was die in allerlei organisaties zat."

'Het is goed'

Tijdens de onthulling van de struikelsteen werden vandaag bloemen gelegd en foto's gemaakt. Ook ging de familie van Kees Robertus in gesprek met de nazaat van De Zwart.

Tot zijn opluchting bleek niemand boos op hem en werden geen verwijten gemaakt. "Het is goed, dank je wel dat je dit gedaan hebt", zei een nabestaande van Robertus terwijl hij de man de hand schudde.