Extern ingehuurde docenten voor scholen bijna twee keer zo duur
Middelbare scholen betalen voor een extern ingehuurde docent bijna twee keer zoveel als voor een docent in loondienst. Dat blijkt uit een onderzoek van de Algemene Rekenkamer. Waar een leraar in vaste dienst in een veelvoorkomende loonschaal 58 euro per uur kost, moeten scholen voor een gedetacheerde docent op hetzelfde niveau 113 euro per uur incl. btw afrekenen.
Hoewel de middelbare scholen veel meer moeten betalen, maken ze door het lerarentekort steeds vaker gebruik van zzp-docenten. De externen worden voornamelijk ingezet als vervanging van zieke werknemers. Van de totale uitgaven van scholen aan personeel, wordt gemiddeld 4,4 procent besteed aan de inhuur van externen. Dat is een verdubbeling vergeleken met tien jaar geleden.
Bij ongeveer de helft van de ingehuurde krachten gaat het om docenten. De andere helft is ondersteunend personeel, zoals IT-personeel.
Extra kosten voor zzp'ers
Het verschil is vooral te verklaren door btw en de marges die de externe bureaus rekenen. De bureaus brengen 21 procent btw in rekening, terwijl scholen dat niet kunnen verrekenen omdat het onderwijs is vrijgesteld van btw. Verder hanteren externe bureaus een marge op inhuur die varieert van 15 tot 46 procent.
De ingehuurde docent verdient over het algemeen dus niet veel meer dan de docent in loondienst. De meeste kosten gaan naar de uitzendbureaus.
Een opvallende bevinding van het onderzoek is dat scholen nauwelijks onderhandelen met de externe bureaus over de prijs voor een docent. Ze accepteren de opgegeven prijs vrijwel direct omdat de scholen het inzetten van een docent voor de klas belangrijker vinden dan de kosten.
Middelbare scholen zijn gemiddeld 95 euro per uur kwijt aan het inhuren van een uitzendkracht of gedetacheerde docent via een extern bureau. Een docent die zichzelf als zzp'er aan een school verbindt, kost gemiddeld 77 euro per uur. De uitschieters ontstaan daarom vooral wanneer een uitzendbureau tussen de school en de docent staat, die btw en marges rekent.
De tarieven voor een externe docent lopen enorm uiteen. "Het kan variëren van 25 euro per uur tot wel 180 euro per uur", vertelt Barbara Joziasse van de Algemene Rekenkamer. "Ook de voorwaarden verschillen erg. Dat geeft scholen veel ruimte om te onderhandelen, maar dat lijken ze niet goed te beseffen."
Autonomie en financiële zekerheid voor zzp'ers
Docenten kiezen steeds vaker voor een zzp-carrière in plaats van in loondienst te gaan. Ze geven aan dat ze behoefte hebben aan autonomie en afwisseling tussen scholen, maar ook financiële zekerheid wordt als reden genoemd.
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geeft scholen steeds vaker geld in de vorm van subsidies. Er komt daardoor incidenteel geld binnen bij de scholen, waardoor vaste contracten lastig te vergeven zijn. Die zekerheid kunnen externe bureaus wel bieden aan zzp-docenten, omdat de vraag naar docenten onverminderd hoog blijft.
Paul: vaste docent is uitgangspunt
Demissionair minister Paul voor Primair en Voortgezet Onderwijs zegt in een reactie dat een vaste docent voor de klas altijd het uitgangspunt moet zijn: "Tijdelijk een docent inhuren kan op korte termijn een noodzakelijke oplossing zijn, maar dat moet dan ook echt tijdelijk zijn en alleen als het echt niet anders kan."
Paul werkt eraan om externe inhuur terug te dringen. Ze wijst erop dat ze pas een plan naar de Tweede Kamer heeft gestuurd om structurele taken ook structureel te bekostigen: "Dit helpt het onderwijs om docenten in vaste dienst te nemen."
