ProRail zelfkritisch over te late treinen: 'Reizigers hebben betrouwbaar spoor nodig'
Het lukt ProRail nog altijd niet goed om het spoor zo in te richten dat treinen op tijd rijden, concludeert de spoorbeheerder in zijn eigen jaarverslag. Daarin zegt het bedrijf hard te werken aan verbetering.
In februari werd uit het jaarverslag van NS, die verantwoordelijk is voor het meeste treinverkeer, al duidelijk dat minder reizigers het afgelopen jaar op tijd aankwamen. Vooral in het najaar waren er veel verstoringen en vertraagde en te drukke treinen. Vorig jaar meldde ProRail dat reizigers in 2022 met de meeste overlast in jaren te maken hadden op het spoor.
Ook dit jaar worden de normen voor treinen op het normale spoor vooralsnog niet gehaald. Waar het doel is dat maximaal 8,5 procent van de treinen met meer dan 5 minuten vertraging mag vertrekken, is dat nu gemiddeld 11 procent. In november vorig jaar vertrok zelfs 18 procent van de treinen met meer dan 5 minuten vertraging, dat komt neer op bijna één op de vijf treinen.
Op de hogesnelheidslijn blijft het percentage nog verder achter: daar vertrekt nu ongeveer 40 procent van de treinen met vertraging, terwijl maximaal 16 procent de norm is.
"Wie de cijfers ziet, kan denken dat het meevalt", schreven NS en ProRail al in februari aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. "In 2023 was bijna 90 procent van de reizigers op tijd op de bestemming. Maar we beseffen: achter de gemiddelden schuilen de individuele reiservaringen van dagelijks meer dan een miljoen reizigers. Reizigers mogen meer van ons verwachten."
Drie hoofdoorzaken
ProRail wijst drie belangrijke oorzaken aan voor de achterblijvende prestaties: de tijdelijke snelheidsbeperkingen op het spoor, het tekort aan materieel en personeel bij NS, en het gebrek aan bufferruimte in de dienstregeling. Daarnaast waren incidenten van invloed op de dienstregeling, zoals aanrijdingen, loslopende dieren en weersinvloeden.
Tijdelijke snelheidsbeperkingen worden opgelegd als er een gecompliceerd defect is aan het spoor. Zo geldt bij het viaduct bij Rijpwetering op het hsl-traject tot zeker eind 2025 een snelheidsbeperking omdat er scheurtjes zijn ontdekt in het viaduct. Treinen mogen er nu maximaal 80 in plaats van 300 kilometer per uur.
Hard werken aan verbetering
De spoorbeheerder kondigt maatregelen aan om de situatie te verbeteren. Zo zegt ProRail hard te werken aan het opheffen van de tijdelijke snelheidsbeperkingen. "ProRail vindt dit heel vervelend voor de reizigers en verladers. Zij moeten kunnen rekenen op een betrouwbaar spoor", staat in het jaarverslag.
De afgelopen maanden zijn vijf impactvolle snelheidsbeperkingen opgeheven en er zullen er volgens planning nog twee verdwijnen voor juni van dit jaar. Een groot deel van de resterende beperkingen moet in de rest van het jaar worden opgeheven. "Dit betekent niet dat er aan het einde van het jaar geen tijdelijke snelheidsbeperkingen meer zullen zijn, omdat gedurende een jaar zich altijd situaties zullen voordoen die daarom vragen."
Verder probeert ProRail voldoende bufferruimte te creëren in de dienstregeling, zodat werkzaamheden niet meteen een groot effect hebben en vertraging kan worden voorkomen. Ook wil het bedrijf het aantal storingen door incidenten verlagen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de inzet van flitscamera's bij overwegen.
Het bedrijf zegt dat het afgelopen jaar "meer werk dan ooit" heeft laten uitvoeren. Voor dit jaar staan ook meer dan 400 projecten op het programma. "Ons spoor stamt veelal van vlak na de Tweede Wereldoorlog en gaat zo'n veertig jaar mee", verklaart topman John Voppen. "Nu zijn we tachtig jaar verder en is er dus op veel plekken een tweede ronde groot onderhoud nodig. Tegelijkertijd willen we het spoornetwerk uitbreiden voor meer en beter treinverkeer."
