Zorgen over online delen kinderfoto's: identiteitsfraude ligt op de loer

• Marisa Gubbels

  redacteur Online

In Frankrijk is het illegaal, en het Italiaanse parlement debatteerde onlangs over een nieuwe wet die het strafbaar stelt: ouders die foto's plaatsen van hun kinderen op sociale media. Ook in Nederland maken instanties zich zorgen over de gevolgen van het zogenoemde sharenting, een samentrekking van de Engelse woorden sharing en parenting. Dat slaat op het overmatig delen van kinderfoto's.

Een eerste woordje, een zwemdiploma, zonvakantie of medaille bij een sportwedstrijd: bijna driekwart van de Nederlandse ouders deelt foto's en video's van hun kroost op sociale media. Het is niet raar om foto's van je kinderen te willen delen, maar het kan wel schadelijke gevolgen hebben, zegt Jos Kerssen van de Fraudehelpdesk.

Identiteitsfraude

Kerssen zegt dat de helpdesk "met gefronste wenkbrauwen" naar sharenting kijkt. "Het kan leiden tot verschillende vormen van identiteitsfraude", zegt hij.

Zo kunnen criminelen informatie afleiden uit de socialemedia-accounts van ouders, en die gebruiken voor het plegen van hulpvraagfraude. Dat is een type fraude waarin criminelen zich voordoen als een bekende of dierbare van hun slachtoffer en om financiële hulp vragen. "Ze kunnen dan veel makkelijker vragen beantwoorden over de persoon als wie ze zich voordoen."

Ook kunnen criminelen uit de foto's afleiden waar een kind op school zit om vervolgens een nep-mail te sturen naar de ouders, waarin ze zich voordoen als de school en om een financiële bijdrage vragen.

Misschien nog wel gevaarlijker is het volgens Kerssen dat het voor cybercriminelen mogelijk is om een deepfake, een met kunstmatige intelligentie gemanipuleerde video, te maken waarin het lijkt alsof het kind iets zegt of doet. "Een crimineel heeft maar een paar foto's nodig en een klein stukje audio om een deepfake te maken."

Die neppe video's kunnen door pedoseksuelen gebruikt worden, waarschuwt Deutsche Telekom. Het telecombedrijf laat in een campagne zien hoe deepfakes, gemaakt van een aantal kinderfoto's, gebruikt kunnen worden voor reclamedoeleinden of zelfs om pornografische inhoud te maken en verspreiden. Dat gebeurt op dit moment al bij BN'ers en politici.

Deutsche Telekom toont een AI-gegenereerde vrouw die mensen voor de gevaren van sharenting waarschuwt. "Voor jou zijn het leuke herinneringen, voor anderen data", vertelt ze aan het paar dat haar ouders speelt. "En voor mij, is het misschien het begin van een nare toekomst":

Cybersecuritybedrijf Kaspersky waarschuwt op zijn website dat de foto's die ouders delen informatie kunnen bevatten waarmee pedoseksuelen kinderen kunnen traceren. Ouders kunnen volgens het bedrijf niet goed controleren waar de foto's terechtkomen en in hoeverre ze worden verspreid.

"Foto's kunnen bijvoorbeeld de school of het schooluniform van het kind afbeelden, of de naam van de straat waar het gezin woont. En aan de locatie van een foto is soms zelfs de real-time locatie van een kind te achterhalen", aldus het bedrijf.

'Je wordt bang gemaakt'

YouTuber en presentatrice Marlieke Koks maakte in het verleden regelmatig video's en foto's waarop haar kinderen te zien waren. "Toen mijn oudste dochter 5 jaar was, vlogde ik nog elke week. Ik merkte dat ze zich op een gegeven moment bewust werd van de camera en zich als een soort presentatrice ging gedragen. Dat zie ik ook bij andere vloggers en dat lijkt me pedagogisch onverantwoord. Daarom ben ik daarmee gestopt," vertelt ze.

Nu plaatst ze nog af en toe foto's en video's waarin haar kinderen herkenbaar in beeld zijn, maar dan wel in Instagram-stories, waar de beelden na 24 uur verdwijnen. "Dat zien dan vooral mijn volgers en dat voelt vertrouwd." Over de gevaren van sharenting zegt ze: "Een pedofiel kan ook door de straat lopen en een foto van je kind maken. Je wordt een beetje bang gemaakt, zeker als je helemaal niet zo veel volgers hebt."

Toch wil Koks liever niet meer dat beelden van haar kinderen een hit worden op internet. "Ik had laatst een superschattige video gemaakt van mijn zoontje en wist dat ik daar veel kijkers mee zou trekken, maar besloot om die niet te plaatsen. Iedere influencer wil viraal gaan, ik wil niet dat dat ten koste gaat van mijn kinderen, dus ben me heel bewust van wat ik wel en niet deel."