Zwitserse vrouwen krijgen gelijk in klimaatzaak bij mensenrechtenhof
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft geoordeeld dat Zwitserland "enkele mensenrechten" heeft geschonden door niet genoeg te doen tegen klimaatverandering. Dat is gebeurd in een zaak die was aangespannen door een groep van zo'n 2000 oudere Zwitserse vrouwen, die bezorgd zijn over de klimaatverandering.
Het is voor het eerst dat een internationaal hof een uitspraak doet in een dergelijke klimaatzaak. Bij het hof in Straatsburg liepen gelijktijdig nog twee andere klimaatzaken, maar die zijn niet-ontvankelijk verklaard; nationale rechters moeten eerst nog naar die zaken kijken. Dat betekent dat het hof er geen inhoudelijke uitspraak over doet.
De uitspraak in de zaak over Zwitserland zou verstrekkende gevolgen kunnen hebben, in eerste instantie voor de Zwitserse regering. Uitspraken van het hof zijn bindend. Rechters kunnen boetes opleggen als landen zich niet aan een vonnis houden. Ook kan de uitspraak een precedentwerking hebben voor andere klimaatzaken.
De president van Zwitserland, Viola Amherd, kan nog niet in detail ingaan op de uitspraak, omdat ze eerst het hele vonnis wil lezen. Ze benadrukte wel dat klimaat een belangrijk beleidspunt is van haar land, "dus ik wil graag de precieze gronden weten", zei Amherd.
"Duurzaamheid is erg belangrijk voor Zwitserland, net als biodiversiteit en de ambitie om klimaatneutraal te worden. We werken aan deze doelen en dat blijven we ook doen. Daar verandert deze uitspraak niets aan."
Demissionair klimaatminister Jetten zegt dat de drie zaken allereerst duidelijk maken dat er "te lang veel te weinig" is gedaan tegen klimaatverandering, omdat politici in de ogen van Jetten eigenlijk geen rechterlijke uitspraken nodig moeten hebben voor goed klimaatbeleid.
Dat de Zwitserse vrouwen gelijk hebben gekregen, maakt volgens de minister "extra duidelijk dat het nodig is om door te gaan met onze klimaatmaatregelen".
De zaken bij het hof waren aangespannen door drie groepen burgers uit verschillende Europese landen: de groep van Zwitserse 'klimaatoma's', zes Portugese jongeren en een burgemeester uit Frankrijk. Allen zeiden dat hun mensenrechten worden geschonden door klimaatverandering en het gebrek aan actie daartegen door overheden.
Zo stelden de Zwitserse vrouwen dat ze vanwege klimaatverandering gevaar lopen door hittegolven en hittestress. Een burgemeester van een Noord-Frans kustplaatsje vond dat zijn land te weinig doet tegen klimaatverandering, en dus tegen zeespiegelstijging.
En de Portugese jongeren waren naar het hof gestapt om 32 landen (waaronder Nederland) aan te klagen voor het verergeren van de klimaatcrisis, waardoor volgens hen hun leefomgeving wordt bedreigd.
Teleurgesteld
Voor de uitspraak hadden tal van demonstranten zich verzameld voor het hof in Straatsburg, onder wie klimaatactiviste Greta Thunberg. Een van de Portugese jongeren die de zaak hadden aangespannen, reageerde teleurgesteld op het oordeel van de zeventien rechters. "Want ik had echt gehoopt dat we allemaal zouden winnen", zei Sofia Oliveira tegen persbureau Reuters.
"Maar het belangrijkste is dat in het geval van de Zwitserse vrouwen overheden verplicht zijn om hun uitstoot meer te verlagen, om mensenrechten te beschermen. Dus hun overwinning is ook een overwinning voor ons, en dus een overwinning voor iedereen."
