Surinamers die Nederlandse nationaliteit kwijtraakten vragen paspoort aan

Honderd Surinamers die al sinds de jaren 80 of 90 in Nederland wonen maar niet beschikken over een paspoort, vragen vandaag een verblijfstatus aan. Ze werden geboren voor de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975 en hadden toen dus de Nederlandse nationaliteit. Zij zijn die onvrijwillig kwijtgeraakt, zegt hun advocaat.

In totaal zijn er zo'n 800 niet gedocumenteerde mensen uit Suriname in Nederland, schrijft de Volkskrant. Hun leeftijden lopen uiteen, van 48 tot ver in de 80. Zij kwamen in de jaren 80 of 90 naar Nederland en leven sindsdien in de illegaliteit. In de vijf jaar na het onafhankelijk worden van Suriname hadden ze een Nederlands paspoort moeten aanvragen. Niet iedereen wist dat of deed dat. Toen dat moest, was een aantal van hen nog heel jong.

De afgelopen jaren hebben sommigen wel geprobeerd een Nederlands paspoort te krijgen, maar dat mislukte steeds, onder meer door de geldende regels van het vreemdelingenbeleid.

Al jaren wordt er aandacht gevraagd voor deze groep ongedocumenteerden. Het kabinet was van plan om de betrokkenen eindelijk een legale status te geven, maar na de val van het kabinet belandde het voorstel in een la.

In de Volkskrant zeggen daklozenorganisaties, die de situatie al jaren aankaarten, dat ze niet verwachten dat de legale status voor deze groep Surinamers alsnog wordt geregeld, "gezien het politieke landschap".

Ze spreken van een dringend probleem, omdat met name de ouderen in de groep steeds meer zorg nodig hebben. Maar wie ongedocumenteerd is en geen verblijfstatus heeft, kan geen aanspraak maken op de voorzieningen van de verzorgingsstaat.

Leven in angst

De consequenties daarvan zijn groot, zegt hun advocaat Eva Bezem in het NOS Radio 1 Journaal. "Ze hebben geen zorgverzekering, geen woning, ze kunnen geen betaald werk doen, ze hebben geen rechten."

Ook leven ze in angst dat de autoriteiten ooit om hun paspoort of ander identiteitsbewijs zullen vragen en dat ze in de gevangenis belanden. Volgens Bezem is dat ook voor hun kinderen en kleinkinderen heel zwaar. "Je zal maar een moeder hebben bij wie je de hele tijd moet opletten of er geen agent in de buurt loopt, straks vraagt die naar haar paspoort."

Sommige ongedocumenteerde Surinamers zijn financieel afhankelijk van hun kinderen en kleinkinderen, die wel een Nederlands paspoort hebben. Dat leidt volgens Bezem tot gevoelens van schaamte.

Teruggaan naar Suriname was voor deze groep geen optie. "Ze hadden niks om voor terug te gaan, dat is echt het grote probleem", zegt Bezem. "Hun familie woont hier, die hebben allemaal een Nederlands paspoort en Nederlandse banen."

Omdat de groep niet kan werken zonder paspoort, doen velen vrijwilligerswerk. "Dan moet je denken aan banen in de zorg of in de bouw."

Volgens Bezem zijn alle mensen die ze in deze zaak vertegenwoordigt eigenlijk gewoon al Nederlander, maar dan zonder paspoort. "Moet je je voorstellen wat voor aanwinst het zou zijn voor de arbeidsmarkt als zij mogen werken. Als je een hele groep klaar hebt staan die al volledig geïntegreerd is in Nederland."

Verzoek tot wedertoelating

Vandaag wordt een verzoek tot 'wedertoelating' ingediend bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Bij zo'n verzoek moet je kunnen aantonen dat je in Nederland bent geboren of een band met Nederland hebt, bijvoorbeeld omdat je hier naar school bent gegaan. Volgens Bezem hebben alle mensen voor wie vandaag het verzoek wordt ingediend Nederlands onderwijs gevolgd. Ook was Suriname bij hun geboorte nog een Nederlandse kolonie.

Of het verzoek tot wedertoelating wordt toegekend, is allesbehalve zeker, zegt Bezem tegen de Volkskrant. "Het overzeese Nederlands grondgebied wordt niet meegerekend en hun band met Nederland wordt miskend."

Demissionair asielstaatssecretaris Eric van der Burg zegt in een reactie dat het kabinet op dit moment niets kan doen aan de situatie van de ongedocumenteerden. Van der Burg zegt dat deze kwestie om nieuw beleid vraagt en een demissionair kabinet kan geen nieuw beleid maken.