Aziatische Nederlanders ervaren net zoveel discriminatie als andere minderheden
'Sambal bij', 'treinkaper' of 'corona', zijn woorden die Nederlanders met een Aziatische achtergrond regelmatig naar hun hoofd krijgen geslingerd. Dat blijkt uit een onderzoek naar discriminatie bij die groep. Het is voor het eerst dat hier uitvoerig onderzoek naar is gedaan.
Ruim een derde van de ruim 2500 bevraagde Nederlanders heeft het afgelopen jaar discriminatie ervaren. Dat gebeurt het vaakst bij mensen met een Chinese achtergrond, namelijk bij de helft. Naroepen wordt veel genoemd. Het zijn dan meestal (groepen) mannen die het doen, en doorgaans vrouwen die het slachtoffer zijn.
"Ze worden uitgescholden met 'Ching Chang Chong' of 'hey loempia'. Vaak omdat zij herkend worden als zijnde Chinees, ook al is dit niet het geval", vertelt medeonderzoeker Iris Andriessen in het NPO NOS Radio 1 Journaal.
Het onderzoek laat zien dat mensen van (Zuid-)Oost-Aziatische herkomst in dezelfde mate te maken hebben met discriminatie als mensen met een Marokkaanse, Turkse, Surinaamse of Antilliaanse herkomst.
'Helaas geen verrassing'
De discriminatie beperkt zich niet tot beledigende woorden. Sommigen merken ook dat ze worden benadeeld, bijvoorbeeld bij het vinden van een baan of huis. De ervaringen leiden ertoe dat mensen psychische klachten ervaren. Ook voelen ze zich minder betrokken bij de samenleving.
Resultaten die volgens minister van Sociale Zaken Karien van Gennip "helaas geen verrassing" zijn voor Nederlanders met Aziatische wortels. "Nu is voor iedereen zichtbaar op welke schaal deze discriminatie plaatsvindt. Het zorgt voor erkenning, maar geeft vooral een opdracht aan ons als samenleving."
Het onderzoek is uitgevoerd door onder andere de Universiteit van Amsterdam en de Fontys Hogeschool Pedagogiek in Tilburg, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Toename sinds corona
Volgens de ondervraagden is de discriminatie toegenomen sinds de coronacrisis. Het is onduidelijk of er sindsdien daadwerkelijk meer wordt gediscrimineerd. Het kan ook zijn dat het bewustzijn van discriminatie is toegenomen of de bereidheid om dit te benoemen, aldus de onderzoekers.
In de coronatijd werden mensen met Aziatische wortels vaak verwijtend aangesproken op hun uiterlijk, bespuugd en geschopt. Bij discriminatiemeldpunten kwamen die periode ook twee keer zoveel meldingen binnen. Aanleiding was de Chinese herkomst van de pandemie.
'Modelminderheid'
Naar de ervaringen van andere groepen in Nederland is regelmatig onderzoek gedaan. Mensen met Aziatische wortels werden meestal buiten beschouwing gelaten. "Dat komt door het stereotype dat zij vaak als 'modelminderheid' worden gezien; ze veroorzaken weinig problemen en zouden die ook weinig ervaren", legt Andriessen uit. "Dit onderzoek heeft dat wel op zijn kop gezet."
Ook 'positieve' stereotypen leiden tot discriminatie, bijvoorbeeld in de klas. "Het idee dat Chinezen altijd goed zouden zijn in wiskunde. Als je dat dan niet bent, moet je dat gaan uitleggen. En als je wel goed bent in wiskunde dan worden je eigen verdiensten gebagatelliseerd", zegt Andriessen.
Number 39 with rice
De discriminatie speelt al lange tijd. In het onderzoek staat een citaat van een ambtenaar uit 1929 over "onechte kinderen met zigeuner-oosterlingen-en chineezenbloed", verwijzend naar migranten in Nederland.
Dat zanger Gordon als jurylid bij Hollands Got Talent bijna honderd jaar later in 2013 "which number are you singing? Number 39 with rice?" zei tegen een kandidaat met een Chinese achtergrond, roept bij de onderzoekers de vraag op of het discriminerende gedachtegoed ooit is verdwenen in Nederland.
Het Kennisplatform Inclusief Samenleven gaat bijeenkomsten organiseren in gemeenten om "lokaal bewustwording op gang te brengen". Daarnaast gaat de Nationaal Coördinator Racisme en Discriminatie kijken hoe de resultaten "kunnen leiden tot een versterking" van het volgende Nationaal Programma tegen Discriminatie en Racisme.
