Gooit de Tweede Kamer de gasputten in Groningen definitief dicht?
De Tweede Kamer buigt zich vandaag over de wet die definitief een einde moet maken aan de gaswinning in Groningen. Gaat de Kamer akkoord - en die kans lijkt groot - dan gaat het Groningenveld op 1 oktober op slot. Zodra dat is gebeurd, kunnen de putten met beton worden dichtgestort om te voorkomen dat er ook nog maar een kuub gas uit kan worden gehaald in de toekomst.
Instemming met de wet kan de provincie Groningen, maar ook demissionair staatssecretaris Vijlbrief niet snel genoeg gaan: "Het is mij vanaf dag één van mijn periode als staatssecretaris duidelijk dat de gaskraan in Groningen definitief dicht moet en nooit meer opengaat", zegt hij vooraf. "Het liefst zo snel mogelijk. Het is tijd om de gemaakte beloftes in te lossen, tijd om Groningen zekerheid te geven."
Ook de Groninger Bodem Beweging hoopt dat de Tweede Kamer instemt met het wetsvoorstel. Maar voorzitter Coert Fossen durft er bijna niet op te vertrouwen dat er niet weer een kink in de kabel komt. "Het opendraaien van de gaskraan begin dit jaar vanwege een koude dag was toch even schrikken." Fossen wijst erop dat dat niet meer kan gebeuren als de wet is ingegaan.
Gegarandeerde energievoorziening
De wet maakt een einde aan 61 jaar gaswinning uit het grootste gasveld dat ooit onder land is gevonden. Daarnaast was het een gegarandeerde energievoorziening voor alle Nederlandse huishoudens, energiecentrales, de glastuinbouw en industriële bedrijven.
Hoeveel gas er nog in de grond blijft zitten is niet duidelijk; schattingen variëren van 400 miljard tot 600 miljard kubieke meter. Ter vergelijking; op dit moment verbruikt Nederland zo'n 31 miljard kuub hoofdzakelijk laagcalorisch Gronings gas (L-gas). Dat is door energiebesparingen al veel minder dan in het verleden. Daarnaast zijn bedrijven overgegaan van L-gas op hoogcalorisch gas. Dat komt vooral uit het buitenland.
Sluiting versneld
In 2018 zei toenmalig minister Wiebes dat de gaswinning zou stoppen in 2030. Een jaar later voorspelde hij de Groningers dat het nog sneller zou gaan, namelijk medio 2022 bij een gemiddelde winter. Maar het kabinet wilde het risico niet lopen al te stoppen voordat aan een aantal voorwaarden was voldaan.
Zo moet er na de winter nog genoeg gas zijn in de gasopslagen in Norg, Grijpskerk en Alkmaar. In de zomer worden die opslagen weer gevuld, tot 90 procent, met gas dat uit andere velden wordt gehaald. Een andere voorwaarde is dat de nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek moet functioneren, wat inmiddels het geval is. Daar wordt gas uit andere velden omgezet naar gas met een vergelijkbare verbrandingskwaliteit als het Groningse gas. Bij de bouw waren veel problemen, waardoor de opening nogal is vertraagd.
Er moet bovendien voldoende aanbod zijn van vloeibaar gas (lng). Daarvoor zijn nu al twee terminals beschikbaar, in Rotterdam en in de Eemshaven. Later komt daar mogelijk nog een terminal bij.
Gastekort
Zolang de wet niet is aangenomen, moeten de gebruikelijke procedures nog worden gevolgd. Dat wil zeggen dat Gasunie Transport Services (GTS) jaarlijks in januari een advies uitbrengt over hoe Nederland zeker is van gas in het komende gasjaar. Op basis van dat advies beslist de staatssecretaris van Mijnbouw over de winning in Groningen. Omdat de vandaag te bespreken wet nog niet is aangenomen, is het laatste GTS-advies nog van kracht.
De Gasunie ziet in dat advies alleen een potentieel gastekort als het in de winter een etmaal tussen de -11 en -14 graden wordt. In combinatie met een storing in de gasopslag van Norg zou dat problematisch kunnen zijn. Omdat die lage temperatuur de afgelopen twaalf jaar maar drie keer is voorgekomen, schat het kabinet dat in als een te verwaarlozen risico. De gasopslag in Norg is de afgelopen zeven jaar maar één keer uitgevallen.
Mocht zich dit toch voordoen, dan adviseert GTS bij een gastekort industriële gebruikers af te schakelen. Er is ook een ander risico dat zich volgens GTS de komende jaren kan voordoen. Als er twee koude winters achter elkaar komen, is het spannend of de gasopslagen in 2025 en 2026 voldoende kunnen worden gevuld met gas dat uit het buitenland moet komen. Demissionair staatssecretaris Vijlbrief acht die kans uiterst klein, maar wil dat tekort wel voorkomen. Later deze maand komt hij daarvoor met aanvullende maatregelen.
