Belarus gaat stemmen, maar echte keuze is er niet
In Belarus gaan mensen vandaag naar de stembus voor een nieuw parlement, maar van vrije verkiezingen is nauwelijks sprake. De vier partijen die op het stembiljet staan zijn allemaal pro-Loekasjenko, de dictator die al bijna dertig jaar aan de macht is.
Het zijn de eerste verkiezingen in Belarus sinds 2020. Toen werd Loekasjenko herkozen, al wordt aangenomen dat die verkiezingen niet eerlijk verliepen. Daarop volgden niet eerder geziene massale protesten, die vervolgens hard werden neergeslagen door het regime.
Meer dan 35.000 mensen werden opgepakt, van wie velen in de cel werden mishandeld. Sindsdien werden onafhankelijke en kritische media steeds verder ontmanteld.
Boycotoproep
Er zijn net als bij vorige verkiezingen vandaag geen internationale waarnemers. Bij de stemhokjes gelden nieuwe regels. Zo mogen mensen geen foto meer maken van hun stembiljet. In 2020 deden velen dat wel, om er na de verkiezingsuitslag mee aan te tonen dat ze op oppositiekandidaat Tichanovskaja hadden gestemd.
Ook hangen er geen gordijnen meer bij de stemhokjes, om te controleren of er geen foto's worden gemaakt.
Tichanovskaja heeft Belarussen opgeroepen de verkiezingen te boycotten. "Er zijn geen mensen op het stembiljet die echte veranderingen zullen doorvoeren, omdat het regime alleen maar marionetten heeft toegelaten om mee te doen." Tichanovskaja vluchtte na de verkiezingen naar Litouwen en verblijft sindsdien in dat land.
Ze hoopt dat mensen de "zinloze farce boycotten", zegt ze in een video op X.
Behalve voor het parlement wordt er vandaag ook lokaal gestemd. Daarna wordt een nieuw bestuursorgaan opgericht. De leden van deze zogeheten volksvergadering worden benoemd door het nieuw gekozen parlement en de winnaar van de lokale verkiezingen.
Die volksvergadering zal Loekasjenko nog steviger in het zadel helpen. Hij staat zelf aan het hoofd ervan. Het nieuwe orgaan kan onder meer leden benoemen in verkiezingscommissies en rechters aanstellen en ontslaan. Ook kan het beslissen om een zittend president weg te sturen als die de grondwet overtreedt, maar daarvan zal met Loekasjenko aan de macht niets terechtkomen.
Loekasjenko noemde de nieuw op te richten volksvergadering "het hoogste orgaan van de democratie". Hij heeft vanochtend zijn stem uitgebracht en kondigde aan zich wederom verkiesbaar te stellen voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar. "Geen enkele verantwoordelijke president zou zijn mensen in de steek laten", zei hij erbij.
De 69-jarige Loekasjenko hoeft sowieso niet te vrezen dat er een eind komt aan zijn presidentschap. Begin dit jaar ondertekende hij een nieuwe wet die hem levenslange immuniteit geeft tegen strafrechtelijke vervolging. Ook mogen oppositieleiders die in het buitenland wonen, zoals Tichanovskaja, niet meedoen aan presidentsverkiezingen.
