Huiseigenaar weet weinig over klimaatrisico's, pleidooi voor klimaatlabel
Er is meer informatie nodig over welke klimaatrisico's huiseigenaren lopen. Zo weten ze vaak weinig over de kans op overstromingen en funderingsschade door paalrot of verzakking en wegen ze deze risico's dus niet mee in hun aankoop. Een verplicht klimaatlabel zou dat kunnen voorkomen, schrijven de banken ABN Amro, ING en Rabobank in een rapport over klimaatverandering en de woningmarkt.
"Het wordt tijd voor Nederland om de blinddoek af te doen, want we doen nu net of er geen klimaatrisico is", zegt hoofdeconoom van ABN Amro Sandra Phlippen.
De banken schrijven dat klimaatbeleid en klimaatverandering wonen de komende tijd flink duurder maken. De grootste - en duurste - opgave die er volgens het rapport ligt, is de verduurzaming van alle huizen en gebouwen. Ook zullen er miljarden nodig zijn om de openbare ruimte aan te passen aan wateroverlast, droogte en hitte.
Derde grote kostenpost is het repareren van funderingen die verzakken of rotten door droogte, lage grondwaterstanden en bodemdaling, problemen die door klimaatverandering verergeren. Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) lopen een miljoen huur- en koopwoningen de komende dertig jaar een aanzienlijk risico op funderingsschade . Voor een kwart miljoen woningen zijn de problemen nu al urgent. In totaal zijn er vele miljarden nodig om deze problemen het hoofd te bieden.
'Nederland kan het aan'
Toch is de boodschap van de banken ook: we kunnen deze kosten aan in een rijk land als Nederland. "Er zit veel overwaarde in de woningmarkt, veel eigenaren kunnen verduurzaming en ook beperkte klimaatschade wel betalen", zegt Ester Barendregt (Rabobank). En een groot deel van de funderingsschade is te herstellen met een paar duizend euro, schrijven ze.
Het gevaar is er voornamelijk voor individuele huishoudens die bijvoorbeeld de hele fundering moeten vervangen. Uit berekeningen van het KCAF blijkt dat gemiddelde kosten daarvan neerkomen op 54.000 euro, oplopend tot een ton. Ook schadebedragen na overstromingen kunnen heel hoog uitvallen. Terwijl deze risico's praktisch niet te verzekeren zijn.
Op dit moment weten heel veel huiseigenaren en kopers niet of er klimaatrisico's dreigen. Uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis bleek eerder dat ruim 60 procent van de huiseigenaren in overstromingsgebied zich niet bewust was van de risico's. Bij funderingsrisico's is dat zelfs 85 procent.
Er is op 'huisniveau' nog weinig informatie beschikbaar over klimaatrisico's. Wel zijn er gegevens over de mogelijke risico's per wijk. NOS op 3 heeft op basis van openbare informatie een klimaatstresstest voor je buurt ontworpen:
Een verplicht klimaatlabel moet daar volgens de banken verandering in brengen. Daardoor weten toekomstige huiskopers waaraan ze beginnen. Tegelijkertijd kan het natuurlijk ook een gevaar opleveren voor huiseigenaren, maar dat vinden de banken van ondergeschikt belang. "Het kan inderdaad zo zijn dat zo'n label voor bepaalde huizen duidelijk maakt dat het risico groter is dan gedacht, en dat je dat terugziet in de prijs", zegt Barendregt. "Maar dat is wel zo eerlijk voor de toekomstige koper. Die krijgt dan waar voor z'n geld." Voor huiseigenaren die hulp nodig hebben bij het herstellen van hun pand, zou er geld beschikbaar moeten komen.
Zo'n klimaatlabel heeft nog best wat voeten in de aarde. "Voor een klimaatlabel op huisniveau moet je met heel veel verschillende dingen rekening houden, maar het kan wel", zegt Jan Kadijk van de Dutch Green Building Council. Deze ngo maakte samen met dertig partijen een aanpak om klimaatrisico's van panden in kaart te brengen. "Het gaat niet alleen om de locatie, de fundering en grond waarop een huis is gebouwd. Ook gebouwkenmerken bepalen of er gevaar dreigt. Heb je een kelder, veel glas in je gevel, hoe hoog zit je drempel?"
Hoge kosten
De Vereniging Eigen Huis ziet het daardoor nog niet heel snel gebeuren. "Je zou elk huis helemaal moeten 'keuren' en inspecteren", zegt een woordvoerder. Dat kost veel te veel tijd en heel veel geld." Een onderzoek naar de staat van de fundering kost al snel een paar duizend euro.
Hoewel ze er zelf voor pleiten, hebben de auteurs van het rapport toch ook zorgen, mochten klimaatrisico's beter in de huizenprijzen weerspiegeld worden. Het zou tot een 'klimaat-tweedeling' kunnen leiden: het gevaar dat mensen met minder te besteden komen te wonen op de plekken met de meeste klimaatrisico's, omdat daar de huizen goedkoper zijn. "Er moet wel genoeg geld over zijn om eventuele schade te herstellen", zegt Phlippen van ABN Amro. Daar zien de banken ook een rol voor zichzelf als hypotheekverstrekker.
