Europees Parlement roept Noorwegen tot de orde om plannen diepzeemijnbouw

Het Europees Parlement dringt aan op een verbod op diepzeemijnbouw totdat duidelijk is wat de gevolgen zijn voor het milieu en de biodiversiteit. Dat valt op te maken uit een resolutie die het parlement met een grote meerderheid heeft aangenomen.

Het is een reactie op de goedkeuring door Noorwegen van onderzoek naar diepzeemijnbouw. Het leeuwendeel van de parlementariërs is bezorgd: er waren 523 stemmen voor de resolutie en 34 tegenstemmen.

Noorwegen gaf begin dit jaar als eerste land toestemming voor het onderzoek, tot grote zorg van wetenschappers en milieubeschermers. De zeebodem is enerzijds een enorme bron van kostbare metalen voor de energietransitie, anderzijds is het een plek waar leven zich soms miljoenen jaren lang onaangetast heeft kunnen ontwikkelen. Dit soort mijnbouw kan dat leven ernstig verstoren of zelfs verwoesten.

Ruim een week geleden wees onderzoek van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op de grote biodiversiteit die er op kilometers diepte te vinden is. Ook bleek dat een deel van de vaak unieke diersoorten er relatief geïsoleerd leeft, wat het risico op uitsterven door mijnbouw groter maakt.

In gesprek blijven met wetenschap

Het Europees Parlement spreekt zich nu uit voor een tijdelijk verbod op diepzeemijnbouw, ook wel een moratorium genoemd, en vraagt de Europese Commissie en EU-lidstaten ook om hiervoor te pleiten. Pas als zeker is dat diepzeemijnbouw mogelijk is zonder de biodiversiteit aan te tasten of ecosystemen en bijvoorbeeld de visserij te verstoren, zou het toegestaan kunnen worden, klinkt het.

Verder wijst het parlement Noorwegen op allerlei verdragen waarmee het land zichzelf ertoe heeft verplicht om de impact van menselijk handelen op de zee zo veel mogelijk te beperken. Het Scandinavische land, dat geen lid is van de Europese Unie, moet volgens de Europarlementariërs samen met de Europese Commissie in gesprek blijven met de wetenschap over duurzame manieren om gebruik te maken van de zee.

Een coalitie van milieuorganisaties, waaronder Greenpeace en het Wereldnatuurfonds, spreekt van een "sterk signaal" van het Europees Parlement, en sluit zich aan bij de oproep tot een moratorium. De organisaties verwijten Noorwegen "met een wals" over de aanbevelingen van de eigen experts en wetenschappers heen te gaan.

Ook wijzen ze erop dat de oceanen al onder grote druk staan door klimaatverandering, en de oceaan als "grootste koolstofput" niet verder onder druk mag komen te staan.

Afhankelijkheid van China, Rusland

In aanloop naar de EU-resolutie toonden met name de sociaaldemocraten en liberalen in het Europees Parlement zich bezorgd over de Noorse mijnbouwplannen. "Hoe kan dit voorstel zijn goedgekeurd als 800 wetenschappers ertegen zijn en de Noorse milieudienst een negatief advies heeft afgegeven?", vroeg sociaaldemocraat César Luena zich vorige maand in Straatsburg af.

Ook de liberalen in het parlement vinden de Noren voorbarig, en riepen toen op tot voorzichtigheid. "Laat ons in zee niet dezelfde fouten maken die we ook op land hebben gemaakt", aldus de liberale Europarlementariër Catherine Chabaud.

Vanuit onder meer de christendemocraten klonk ook bijval voor het Noorse besluit. Zo wezen ze erop dat Europese landen voor grondstoffen voor de energietransitie nog erg afhankelijk zijn van landen als China, Rusland en Congo.

"De bevoorrading is nu niet stabiel en de werkomstandigheden zijn niet volgens onze regels", benoemde CDA'er Tom Berendsen vorige maand namens de christendemocraten in Straatsburg. "Dat betekent dus, kortgezegd, dat als we willen doorgaan op het pad van schone energie - en dat willen we - dat we ook moeilijke keuzes moeten maken."

Intensieve Noorse lobby

De Noorse regering voert een intensieve lobby in Brussel om de weerstand tegen de mijnbouwplannen te verkleinen, meldt onder meer Aftenposten, het grootste dagblad van Noorwegen. Premier Støre van de Noorse Arbeiderspartij heeft een brief gestuurd aan voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie waarin hij schrijft dat hij "misverstanden" over de winning van mineralen op de zeebodem wil wegnemen.