Immigranten klagen Japan aan over etnisch profileren
"Als je tien keer achter elkaar wordt aangehouden door de politie, dan ga je toch denken dat je iets fout doet", vertelt Zain Syed op een persconferentie over de rechtszaak die hij aanspant tegen de Japanse overheid. Hij is van Pakistaanse afkomst.
Samen met twee anderen van buitenlandse afkomst zegt hij bovenmatig vaak staande gehouden te worden door de politie. "Het lijkt erop alsof een buitenlands uiterlijk gelijkstaat aan een crimineel uiterlijk", vervolgt hij.
De drie eisen een vergoeding van omgerekend 20.000 euro per persoon. Ook willen ze dat de Nationale Politie een oproep doet aan het gehele politiekorps om te stoppen met etnisch profileren. De rechtszaak gaat vandaag van start in het Regionale Gerechtshof van Tokio.
Etnisch profileren is wijdverspreid
Syed verhuisde toen hij acht jaar was met zijn ouders van Pakistan naar Japan. Op zijn dertiende werd hij genaturaliseerd tot Japanner. Ondanks zijn Japanse nationaliteit wordt hem regelmatig om zijn verblijfsvergunning gevraagd.
Tot twee keer toe werd hij voor zijn eigen huis aangehouden en gefouilleerd nadat hij had aangegeven een Japans staatsburger te zijn. "Ik begrijp dat de politie belangrijk is voor de veiligheid, maar als het op deze manier doorgaat gaat iedereen in mijn omgeving denken dat ik een crimineel ben", aldus Syed.
Zijn twee mede-aanklagers hebben soortgelijke ervaringen. Matthew, een man van Polynesische afkomst, geeft aan dat hij sinds 2002 meer dan zeventig keer is aangehouden en ondervraagd. Maurice, een Afro-Amerikaanse man, zegt ook dat hij voortdurend aangehouden wordt zonder duidelijke reden.
Het is niet de eerste keer dat de politie hiermee in opspraak komt. In 2022 werd een Japanse man met dreadlocks en een Keniaanse achtergrond aangehouden. Het filmpje van het incident ging viraal, mede vanwege de opmerking van de agent dat mensen zoals hij vaak "drugs bij zich hebben". Het is een van de slechts zes incidenten waarvan de Nationale Politie heeft toegegeven dat het ging om etnisch profileren.
Toch gebeurt dit vaak. Volgens een onderzoek van de Tokyo Bar Association heeft meer dan 62 procent van de buitenlandse inwoners in Japan aanvaringen gehad met de politie, zonder duidelijke reden. Acht van de tien mensen uit Afrika of Zuid-Amerika zijn zonder aanleiding ondervraagd.
Aantal immigranten neemt toe
Japan worstelt door een rap toenemende bevolkingskrimp met een groot tekort aan arbeidskrachten. Volgens recent onderzoek heeft het land in 2040 een tekort van meer dan 11 miljoen mensen. Een van de manieren om dit gat te vullen is door immigratie te stimuleren.
Na jarenlange weerstand van conservatieve politici, is de laatste tien jaar het aantal immigranten toegenomen. Vandaag werd bekend dat Japan inmiddels meer dan twee miljoen arbeidsmigranten heeft. Het telt meer dan drie miljoen inwoners met een buitenlandse afkomst, 2,6 procent van de bevolking.
Een op de drie Japanners denkt dat met de komst van buitenlanders ook de criminaliteit toeneemt. Uit cijfers van de Nationale Politie blijkt echter dat het percentage zware misdaden door immigranten in 2023 met meer dan 20 procent is afgenomen vergeleken met 2022. Het totale criminaliteitscijfer onder de buitenlandse bevolking is sinds 2004 meer dan gehalveerd.
Ik wil niet dat onze kinderen dezelfde aanvaringen hebben als ik.
De advocaat van de aanklagers, Motoki Taniguchi, verklaart dat de politie hen ondervraagt op basis van uiterlijk, hoewel de Japanse grondwet discriminatie verbiedt en respect voor het individu eist. Agenten moeten een redelijke aanleiding hebben om iemand staande te houden.
Door het etnisch profileren "maakt de overheid het moeilijk om buitenlanders aan te trekken", zegt Taniguchi. "Het ondervragen gebeurt op straat, dus mensen zien het en denken dat ze criminelen zijn. Het versterkt een stigma."
Volgens Syed moet het probleem zo snel mogelijk worden opgelost: "Het aantal mensen dat er 'buitenlands' uitziet, maar geboren en getogen is in Japan, neemt alleen maar toe. Ik wil niet dat onze kinderen dezelfde aanvaringen hebben als ik. Daarom hoop ik dat het bewustzijn voor dit probleem in heel Japan toeneemt."