Werkgevers: bedrijven verplaatsen nieuwe investeringen naar het buitenland
Werkgeversorganisaties maken zich zorgen over het ondernemingsklimaat in Nederland. Door onduidelijk overheidsbeleid, bijvoorbeeld over vergunningen, kiezen bedrijven ervoor om nieuwe investeringen te doen in het buitenland in plaats van in Nederland. Daarvoor waarschuwen VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan de Tweede Kamer, waar deze week over het onderwerp gedebatteerd wordt.
"Investeringen zijn de motor van de economie. Daar betalen we uiteindelijk onze agenten, verpleegkundigen en leraren mee", zegt Ingrid Thijssen, voorzitter van VNO-NCW. "We zien dat die motor stilvalt."
Volgens de werkgeversorganisaties worden er te vaak nieuwe regels bedacht, regels veranderd of teruggedraaid. "Je moet je voorstellen dat als je een investering doet als ondernemer, bijvoorbeeld in een nieuwe fabriek, je een financieel risico neemt", zegt Thijssen. "Je investeert eigen geld of je leent dat van de bank. Dan wil je zekerheid hebben over de regels die voor jou gelden. En dat geldt ook voor de belastingen."
Onlangs liet onderzoek, in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, zien dat het bedrijfsleven aanhikt tegen een aantal zaken. Zo ervaren bedrijven onvoldoende beschikbare ruimte en elektrische netcapaciteit. Ook ontbreekt het volgens hen aan goed opgeleid talent en huisvesting voor die talenten. Ondernemers geven aan dat ze hierdoor terughoudend zijn met investeren.
Doorgroei stokt
De zorgen over het vestigingsklimaat en de investeringen zijn niet nieuw. Tijdens de vorige kabinetsformatie in 2021 sloten 120 gemeenten, universiteiten, hoogleraren en gedeputeerden zich al aan bij een manifest van de werkgevers hierover. Sindsdien zijn de zorgen over investeringen alleen maar groter geworden, zegt VNO-NCW. "Inmiddels gaan er meer investeringen Nederland uit dan erin komen. Uitbreiden en vervangen gebeurt steeds vaker in het buitenland."
Daarnaast zien de werkgeversorganisaties dat de doorgroei van bedrijven in Nederland stokt. "De afgelopen tien jaar zijn er meer bedrijven gekrompen dan gegroeid." Daarbij is gekeken naar aantallen werknemers binnen het mkb en grotere bedrijven.
Instabiele overheid
Ook ondernemers zelf kijken niet meer zo positief naar Nederland. Uit een peiling van de werkgeversorganisaties komt naar voren dat 60 procent van de ondernemers vindt dat het ondernemersklimaat de afgelopen jaren is verslechterd. Driekwart van de ondernemers vindt het Nederlandse overheidsbeleid instabiel.
Hierdoor ontstaat onzekerheid voor bedrijven. Bijvoorbeeld over het wel of niet krijgen van vergunningen en onvoldoende ruimte op het stroomnet. Daarnaast willen de bedrijven dat de overheid zich blijft houden aan internationale afspraken en dat de arbeidsmigratie niet beperkt wordt.
"Wij vinden ook dat er meer greep moet zijn op migratie. Maar het is ook belangrijk dat Nederland openblijft voor kenniswerkers en voor arbeidskrachten die werken in krappe sectoren als de zorg en techniek."
Ondanks deze waarschuwingen staat Nederland nog altijd hoog op de meeste internationale ranglijsten over vestigingsklimaat. Die kijken alleen terug in de tijd en niet vooruit, waarschuwen de werkgeversorganisaties.