Marokkaanse leraren staken al weken: 'Het is nu of nooit'

• 

  Samira Jadir

  correspondent Marokko

Voor de negende week op rij gaan miljoenen kinderen in Marokko helemaal niet of maar gedeeltelijk naar school. In het land is sinds oktober een ongekende onderwijsstaking in het basis- en middelbaar onderwijs gaande. Onderwijspersoneel van publieke scholen verzetten zich tegen een verplichting om meer uren te maken tegen hetzelfde salaris.

"Het is nu of nooit", zegt leraar Yassin uit Fes. "Als we gaan toegeven, zal de wet voor altijd blijven." Hij is een van de duizenden leraren die vandaag in Rabat meedoen aan een massale demonstratie. De leraren zijn duidelijk. "We gaan pas weer terug naar school als deze wet van tafel is."

Tegelijkertijd bieden ze ook hun excuses aan, aan de miljoenen leerlingen die nu geen normaal onderwijs kunnen volgen. "We demonstreren niet enkel in ons eigen belang, maar ook voor de belangen van onze studenten", legt demonstrant Abderahim uit.

Onvrede niet nieuw

De onvrede onder de leraren van publieke scholen speelt al een langere tijd in Marokko. In 2018 en 2019 ging vooral de nieuwe aanwas van het onderwijspersoneel de straat op. Zij kregen vanaf 2016 als beginnend docent een tijdelijk contract aangeboden. Hun salaris was weliswaar gelijk aan dat van hun collega's die in dienst waren als ambtenaar, maar hun pensioenregeling was een stuk soberder.

Waar deze kwestie leidde tot een conflict tussen jonge leraren en de oude garde, is daar bij de huidige staking geen sprake meer van. Omdat de weerstand tegen het zogeheten 'Nieuwe Basissysteem' breed wordt gedragen onder alle leraren, zijn de demonstraties en stakingsacties nu veel massaler dan in de afgelopen jaren.

Begrip

Ouders hebben begrip voor de docenten, maar zijn tegelijkertijd de wanhoop nabij. Zoals vader Maati. Zijn zoon 11-jarige zoon Adam gaat al weken maar één keer in de week naar school. Hij maakt zich zorgen over zijn toekomst. "Ze zeggen dat de leraren meer salaris willen en dat de overheid dit tegenhoudt, onze kinderen zijn de verliezers. We zitten gevangen tussen de twee partijen. Ik begrijp de leraren wel, maar het duurt voor ons gewoon te lang. Wat moet er nu terechtkomen van onze kinderen?"

Ook voor Soukaina is het als ouder lastig. "Er wordt ons geadviseerd om onze kinderen naar een privéschool te sturen. We zijn gewoon arme mensen. We komen nog net rond met de boodschappen." Onderwijs in Marokko is voor veel ouders een serieuze zaak. Het is een van de manieren om toch hoop te hebben dat hun kinderen een betere toekomst tegemoetgaan.

Wiskundeleraar Rachid begrijpt de ouders volkomen, maar benadrukt dat leraren onder grote druk staan. "We zien onderwijs als een motor voor alle sectoren. Economisch, sociaal, politiek, gezondheidszorg, noem het maar op. De leraar geeft onze samenleving uiteindelijk de ingenieur, de dokter en advocaat. En de leraar zorgt ervoor dat de ouders met een gerust hart kunnen gaan werken, wetende dat hun kinderen veilig zijn."

Hij mist zijn leerlingen en hoopt dan ook dat de staking snel voorbij gaat. Maar zoals alle leraren peinst hij er niet over om weer aan het werk te gaan voordat de omstreden onderwijswet is ingetrokken. Ook onderstreept hij dat de onvrede bij hem en zijn collega's niet alleen maar draait om geld. "Ik protesteer tegen deze wet die onze waardigheid aantast", zegt Rachid.

Onderhandelingen zijn hervat

De onderhandelingen tussen de Marokkaanse overheid en de belangrijkste vakbonden voor onderwijspersoneel zijn eind november weer hervat. Ze hebben het voornemen uitgesproken om voor 15 januari tot een akkoord te komen. Onlangs bood de overheid een loonsverhoging aan van 750 dirham (ongeveer 68 euro) in 2024 en eenzelfde stijging in 2025.

Dit komt bij lange na niet in de buurt van de eisen van de stakende leraren. Zij hebben een eis op tafel gelegd voor een loonsverhoging van 3000 dirham (ongeveer 271 euro). De onderhandelingen verlopen vooral ook stroef omdat het onderwijspersoneel de nieuwe wet volledig wil zien verdwijnen en de overheid probeert om de leraren met tegemoetkomingen op sommige punten het klaslokaal weer in te krijgen. Een einde van de staking is in ieder geval nog niet in zicht.